İstanbul
İHH İnsani Yardım Vakfı ile Etiyopya'ya tedricen insanca vaziyeti durumunda gözlemleyen İnsani ve Sosyal Araştırmalar Merkezi (İNSAMER) Afrika Uzmanı Dr. Serhat Orakçı, ülkedeki krizle alakadar AA muhabirine değerlendirmede bulundu.
Etiyopya iç harbinde 1 sene geride kaldıEtiyopya'da federal hükümetin, ülkenin vaktiyle önde mevrut partilerinden Tigray Halk Kurtuluş Cephesi'ne (TPLF) huzur giriştiği askeri operasyonda 1 sene geride kalırken çatışmalar dolayısıyla kalan insanca buhran kâffesi ülkeye yayılıyor.
Geçen sene Tigray branşında süregelen çatışmalar ve insanca buhran dakika Afar ve Amhara eyaletlerine yayılarak başşehir Addis Ababa'ya denli yaklaştı.
Çatışmalarda binlerce kişioğlu yaşamını kaybederken, açık ölmüş sayısı ise belirleme edilemiyor. Milyonlarca sivil, ağır besin güvenliği problemi yaşarken, beniz binlerce kişioğlu de yokluk benzeşim durumla huzur karşıya bulunuyor.
"İnsanlar silahlanmış durumda"
Orakçı, insanca anlamda Tigray, Amhara ve Afar iktisap etmek kıl payı 3 bölgede başağrısı yaşandığına dikkati çekerek "BM ve EHRC, silahlı mücadelede kâffesi tarafları insanoğlu hakkı ihlali yapmakla suçluyor. Taraf ayrımı yapılmadan Etiyopya ve Eritre ordusu ile milis güçler müdahale elinde tabanca bulunan hepsi ihlal yapıyor." dedi.
Basında çıkan kırım haberlerine müteallik açıklamalarda mevcut Orakçı, "Bu mevzuda açık birlikte bilgelik edinmedim. Etiyopya'da militarize birlikte düz var. Afar bölgesindeki değme köyde insanoğlu silahlanmış durumda. Bir taraftan besin ve su gayrı taraftan da tabanca arayışı içerisindeler." ifadesini kullandı.
Ülkenin nice durumunda yerli milislerin oluştuğuna dikkati çekici Orakçı, Eritre ve Etiyopya orduları ile TPLF güçlerinin yerli milislerden dayanak aldığını, silahlı çaylaklık örgütlerin kurulduğunu, karye ve iskân birimlerinin de menfaatlerini arkalamak düşüncesince silahlı gruplar kurduğunu anlattı.
Orakçı, "Ölenlerin sayısıyla alakadar açık birlikte nicelik namevcut fakat çatışmalar yayıldıkça insanca boyut da kötüleşiyor. Bazı kasabaları yağmalanmış ve ayrılma edilmiş biçimde gördük. Çatışmalar kimlikler üstünden ilerliyor. Bu sebeple rakip budunsal gruplar gayrı gruplara ilişik bölgelere saldırıyor. Mesela Somalililer Afarlıların alanına girmiş ve aykırı birtakımı kasabalar yağmalanmış." diyerek konuştu.
İnsani buhran ülkenin şişman birlikte bölümünü etkiliyor
Çatışmaların geçmiş başlangıçta Etiyopya-Sudan sınırına yaklaşan alanlarda çıktığını ve göçlerin elan aşırı Sudan'a bulunduğunu tamlayan Orakçı, dakika gelinen süreçte insanca krizin Etiyopya'nın içlerine akıllıca yayıldığına dikkati çekti.
Orakçı, "Çatışma yaşanmış bulunan değme bölgede göçler yaşanıyor. Dessie ve Kambolcha'dan aşırı insanoğlu huruç etti. Özellikle Afar-Amhara uç hattında da göçler yaşanıyor. İnsanlar emin namına gördükleri alanlara yayılmışlar." halinde konuştu.
Çatışmalar arttıkça sahadaki insanca iane örgütlerinin sayısı da azalıyor
BM'ye göre, Tigray'da nüfusun yüzdelik 90'ına istikbal fail 5,2 milyon kişioğlu insanca desteğe kadın durumda. Yüz binlerce kişioğlu yokluk benzeşim durumla huzur karşıya bulunurken çatışmalardan en aşırı etkilenen endam bulunan çocuklarda ise iveğen ehliyetsiz tagaddi problemi gözlemleniyor.
İnsani durumla alakadar bilgelik sağlayan Orakçı, "Çatışma yaşanmış bulunan değme bölgede göçmenlerin en esas gereksinimi gıda. Çünkü milyonlarca ferdin besin güvenliği lakırtı konusu." dedi.
Yeni tip koronavirüs (Kovid-19) salgınını hatırlatan Orakçı, hastanelerin dokunca görmesi ve keyif hizmetlerinin verilememesi dolayısıyla bu bölgede da desteğe gerekseme duyulduğunu söyledi.
Ülkedeki yer şartları, hava ve su kaynakları yetersizliğinin çatışmalardan kaçanlar düşüncesince acemi müşkülat doğurduğunu kaydeden Orakçı, aceleci gereksinimler ortada özellikle gıda, barınak, içilebilir su, keyif hizmetleri ve deva bulunduğunu aktardı.
Orakçı, çatışmalar arttıkça sahadaki insanca iane örgütlerinin sayısının da azaldığını vurgulayarak, "Uluslararası iane kurumlarının ehemmiyetli birlikte bölümü sahayı ayrılma etti. BM'nin madun kurumlarının birileri çalışkanlık gösteriyor fakat arbede grafiği yükseldikçe sahadaki iane kurumlarının sayısı da azalıyor. Bu şişman birlikte nakıs namına duruyor. Ayrıca Türkiye'den de birlikte iane kuruluşu sahada bulunmuyor." diyerek konuştu.
Bölgeye iane yaymak zorlaşıyor
Çatışmalar dolayısıyla Amhara ve Afar havaalanları çırçıplak uçuşlara kapatılırken karaca yollarının güvenliği de azalıyor. Orakçı, mücadelenin mühim yöntemler üstünden ilerlediğini ve bundan dolayı yolların elan az emin bir duruma geldiğini kaydetti.
TPLF'nin Addis Ababa hükümetinin Cibuti ve Eritre ile karayolu bağlantısını boğazlamak düşüncesince Afar karayolunu ele geçirmeye çalıştığını tamlayan Orakçı, "Bu kez mühim birlikte konumda ve savaş buraya kayabilir. TPLF bu yolu kapatarak Addis Ababa'yı edisyon altında tutabilir. Bu olursa Afar'daki insanca buhran de kötüleşebilir." dedi.
Orakçı, ülkede birlikte sene ilkin çatışmalar başladığında siyasal çözümün konuşulduğunu fakat dakika insanca iane mevzusuna odaklanılması icap ettiğini vurguladı.