Yemen
Yemen'de Suudi Arabistan öncülüğündeki ortak yönetim hükûmeti güçlerinin desteklediği hükümet ile İran destekli Husiler ortada çetrefilli ortak insanca husus bulunan "esir takası dosyası" muhit ortada sağlanacak şümullü ortak hal bekliyor.
Yemen'de düzenlenen evcil açıklık buluculuk çabaları kararı kestirmece 2 hafta ilk Taiz vilayetinde meydana getirilen ortak takas anlaşmasıyla Husilerden 70 insana cevap hükümet güçlerinden 136 can başıboş bırakıldı.
Özellikle Birleşmiş Milletler (BM) yahut Uluslararası Kızılhaç Komitesinin çabalarından uzak, ağız ağıza evcil açıklık buluculuk temelinde meydana gelen en şişman anlaşmalardan birinde güzel akıbet katılması Yemenlilerin umutlarını yeşertti.
Hükümet güçleri ve Husiler ortada ülkenin değişik cephelerinde güzeşte senelerde meydana getirilen ortak baş döndürücü esir takası anlaşmalarında değme dü yandan biraz can başıboş bırakılmıştı.
Yemen'de bugüne genişliğinde bir aşırı "Kaçırılanların Anneleri Birliği" kabilinden örgütlü edilen ve topu topu mahkum ve tutukluların başıboş bırakılması mergup onlarca gıcırtı düzenlendi.
Esirler dosyası, Yemen'de çatışan tarafların BM nezdinde kestirmece 6 yıldan bu yana yürüttüğü müzakerelerde kesim konusu bulunan en ehemmiyetli konulardan birisi sayılıyor.
Kesin nüsha bilinmiyor
Yemen'de senelerdir bitmeme fail iç savaşta, aralarında politik nedenlerle alıkonulanların da bulunmuş olduğu binlerce can tutuklandı yahut esir düştü.
Hâlihazırda esirlerle ait stabil ortak resmi sayımlama namevcut fakat hükümet ve Husiler, 2018 nihayetinde İsveç'te gerçekleştirdikleri görüşmelerde değme dü yandan kestirmece 16 bin esirin listesini sunmuştu.
Bu tarihten sonradan değme dü yandan da baş döndürücü sayıda can alıkonulmuş olabilir. Aynı sürede seneler ortamında esir takasları ve başıboş bırakılanlar da he fakat esir sayılarıyla ait resmi gündeş ortak dizelge açıklanmadı.
En şişman esir takası anlaşması
Hükümet güçleri ile Husiler arasındaki en şişman esir takası anlaşması, BM ve Uluslararası Kızılhaç Komitesinin açıklık buluculuğunda Ekim 2020'de uygulandı.
Yemen hükümeti ile Husiler ortada 2018 nihayetinde imzalanan Stockholm Anlaşması'na dayalı geçim kararında 15'i Suudi Arabistanlı ve 4'ü Sudanlı peyda etmek kıl payı değme dü yandan mecmu 1056 esir başıboş bırakıldı.
Bu anlaşmaya gereğince topu topu mahkumların gruplar şeklinde başıboş bırakılması planlanmıştı fakat çapraz suçlamalar dolayısıyla hoppadak bu ekip başıboş bırakıldı.
"Husilerin elindeki "seçkin esirler"
Husilerin elinde harp şartlarında esir sakıt ve ya rağmen duruşlarından ötürü gözaltında tutulan ehemmiyetli adlar bulunuyor.
Bu şahıslar arasında, emektar Savunma Bakanı Mahmud el-Subeyhi, Islah Partisinin reis ekibinden Muhammed Kahtan, askeri koca Faysal Receb ve Yemen Cumhurbaşkanı Abdurabbu Mansur Hadi'nin kardeşi Nasır Mansur Hadi dikkati çekiyor.
Söz konusu şahıslar 2015 yılı başlarında Husilerce alıkonulmuş ve Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi kabilinden çıkarılan 2216 mahdut kararla başıboş bırakılmaları istenmişti.
Husilerin bu insanları nerede tuttukları bilinmezken, nice insanoğlu hakları tutanağına gereğince şu anne genişliğinde ailelerinin ziyaretine de müsaade verilmedi.
Yemenli gazeteciler Abdulhalik Umran, Tevfik el-Mansuri, Haris Humeyd, Ekrem el-Velidi de kestirmece 6 senedir Husilerin elinde.
Taraflardan "hayali esir listeleri" sunulmuş olduğu suçlamaları
Yemen hükümeti ile Husiler arasındaki sayımsız anlaşmazlığa rağmen, değme dü yan da üsera mevzusunun değme muhtelif askeri ve politik çekişmeden uzak, salt insanca ortak gidiş namına değerlendirilmesi gerektiği dair hemfikir.
Ancak probleminin şümullü çözümünü engelleyecek halde tarafların bitirdikleri çapraz suçlamalar dolayısıyla hala ailelerine kavuşmayı gözleyen binlerce can bulunuyor.
Yemen hükümeti henüz ilk nice el meydana getirdiği açıklamada, "tümüne hakkında tümünün teslimi" prensibi temelinde halis muhlis esirlerin çapraz takas edilmesi dair arzulu bulunduğunu bildirmiş, Husiler de çıkışlı adların ağzından benzeşim açıklamalarda bulunmuştu.
Konunun önündeki en asliye engel, tarafların maruz esir listelerindeki adların "kendilerinde bulunmadığını" doğacak sürmesi.
Yemen hükümeti, Husileri "hayali listeler" sunmakla suçlarken, Husiler de bire ortak suçlamaları hükümet kısmına yöneltiyor ve nihayetinde bu aşama ehemmiyetli ortak insanca husus çözümsüz kalmayı sürdürüyor.
Yemen'deki iç harp ve insanca kriz
Uzun süredir politik istikrarsızlığın hüküm sürdüğü Yemen'de İran destekli Husiler ile hükümete ilişkin güçler ortada çatışmalar yaşanıyor.
Husiler, Eylül 2014'ten bu yana hükûmet merkezi Sana ve kimi alanların denetimini elinde bulundururken, Suudi Arabistan öncülüğündeki ortak yönetim hükûmeti güçleri ise Mart 2015'ten bu yana Husilere hakkında Yemen hükümetine dayanaklık etmek veriyor
Ülkede 7 senedir geçindiren çatışmalarda 233 bin can hayatını yitirdi. BM'ye gereğince kestirmece 30 milyon sözü geçen Yemen'de 22 milyondan ortak tomar can desteğe ve korunmaya gerekseme duyuyor.
