İstanbul
Uludağ Üniversitesi Uluslararası İlişkiler Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Ferhat Pirinççi, Ankara Sosyal Bilimler Üniversitesi Uluslararası İlişkiler Bölümü Öğretim Üyesi ve Cumhurbaşkanlığı Güvenlik ve Dış Politikalar Kurulu Üyesi Prof. Dr. Mehmet Akif Kireçci ve Uludağ Üniversitesi Uluslararası İlişkiler Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. İbrahim S. Canbolat, AA muhabirine, Afganistan'dan çekilen ABD'nin düzensiz güçlerini Asya Pasifik ve Doğu Avrupa'da takviye ika maksadı taşımış bulunduğu değerlendirmesinde bulundu.
Uludağ Üniversitesi Uluslararası İlişkiler Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Pirinççi, ABD'nin, Vietnam'da uğramış bulunduğu iri hezimetten sonraları üstündeki ataleti alaşağı buyurmak düşüncesince 11 Eylül saldırılarını mazeret ederek ilk Afganistan'ı şimdi sonraları da Irak'ı karışma ettiğini söyledi.
ABD'nin 11 Eylül saldırılarından sonraları evren genelinde şimdi saldırgan yöntem izlediğini kaydeden Pirinççi, ABD'nin, Orta Doğu'da çalışan ortak aktöre dönüşerek alanı tasarım ika çabasının da bu agresifliğinden kaynaklandığını dile getirdi.
Pirinççi, ABD'nin Afganistan'dan sonraları Irak karışma peyda buyurmak neredeyse Orta Doğu'daki varlığını sonlandıracağına ilişkin açıklamalarının göreli ortak gerçekliği yansıttığını belirterek "Washington, 2000'li yıllardaki saldırgan politikalarını izlem etmeyecek kabilinden görünüyor. Dolayısıyla buna dört dörtlük incizap denemez. Sadece Orta Doğu'daki varlığını şimdi düşüt angajmanlarla sürdüreceğini düşünüyorum." dedi.
ABD'nin, Orta Doğu politikasında İsrail'in güvenliği, arkadaş ve bağlaşık devletlerin güvenliği, petrolün problemsiz çıkarılıp arsıulusal pazarlara gönderilmesi kabilinden üç ehemmiyetli parametresi bulunduğunu kaydeden Pirinççi, ABD'nin şu anda yegâne ehemmiyetli parametresinin ise İsrail'in güvenliği bulunduğunu aktardı.
Pirinççi, ABD'nin Orta Doğu politikasında ağırbaşlı değiş yaşandığını anlatım ederek şu şekilde bitmeme etti:
"ABD, Afganistan'daki maliyetleri artınca çekildi gibisi kar-zarar dengesi ile Orta Doğu'daki varlığını sınırlandırabilir. Bu çekilmenin nice sebebi mevcut ki bunlardan birisi de alanda ağırbaşlı ortak emniyet zedelenmesi. İş donanması süresince bulunduğu ve ya bağlaşık kendisine görmüş bulunduğu nice abuhava eskisi kabilinden ABD'ye güvenmiyor. Orta Doğu'da belirleyici ilke bulunan ABD'nin bu manada uğur boncuğu saygınlığı kalmadı."
ABD'nin Asya Pasifik'e yoğunlaşmasından kaynaklı geniş planları olabileceğine dikkati çekici Pirinççi, şunları kaydetti:
"ABD, Asya Pasifik'e yoğunlaştığı düşüncesince kendini Orta Doğu'dan izole etmeye çalışıyor olabilir. Büyük ortak ilenç yaşanmadığı sürece Orta Doğu'da efdal angajmana geçeceğini düşünmüyorum. Bundan sonraları bölgedeki politikası fayda-maliyet sürekli olacak. Fayda sağlayacak ortak vakası ise düet ilgiler ve oluşumlar üstünden gerçekleştirecek. ABD, jeopolitik çelim boşluklarını doldurmaya da dayanıklı iştahlı görünmüyor. Suriye'de, Rusya'ya düzlük açmasından, güçlenmesinden bunu biliyoruz zaten."
ABD'nin, PKK/PYD ile angajmanına bitmeme edeceğini dile getiren Pirinççi, "ABD kongresinde Türkiye ile ilişkileri zora sokmayı hücre ilişki derece ağırbaşlı ortak PKK sempatizanlığı var. Kongre baskısı zımnında çelimsiz çağda ABD'nin PKK/PYD politikasından vazgeçeceğini sanmıyorum fakat jeopolitik manada ağırbaşlı değiş yaşanabilir. Türkiye ile ilişkilerinin dokunca gördüğünü hissederse bu örgüte verdiği dayanak noktası ortak karara bakar. Ayrıca Suriye'deki maliyetinin arttığını düşünürse Afganistan'daki kabilinden çekilir ve ortak gündüz süresince de PKK/PYD ile ilişkisini bitirir." dedi.
"ABD dağıttığı enerjisini yegâne ortak yere takviye buyurmak istiyor"
Ankara Sosyal Bilimler Üniversitesi Uluslararası İlişkiler Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Kireçci de ABD'nin elden Afganistan ve Orta Doğu'dan değil, Avrupa'dan da incizap şevki süresince olduğuna dikkati çekerek Washington'un şimdi baş döndürücü Asya Pasifik sahasına yoğunlaşıp Çin'i dengelemeye çalışacağını söyledi.
ABD'nin Çin'i dengelemek amacıyla Afganistan'daki varlığını sonlandırmış olabileceğini tamlayan Kireçci, "ABD enerjisini dağıttığını düşünüyor. Bazı Amerikalı generallerin fark bilmediği derece Amerikan üssü mevcut dünyada. ABD, güçlerini toplayıp Asya Pasifik'te Çin'e, Doğu Avrupa'da ise Rusya'ya erinç takviye buyurmak istiyor." sanarak konuştu.
Kireçci, Orta Doğu'dan incizap ilişkin ABD süresince dü ayrımlı güçlükle erinç karşıya geldiğini belirterek İsrail'in güvenliğini ön planda markajcı kesimlerin, idare üstünde bası kurduğunu aktardı.
ABD'nin Orta Doğu'daki varlığını göreli kendisine azalttığını, ağız ağıza çekilmediğini dile getiren Kireçci, "ABD'nin Orta Doğu'dan ağız ağıza çekileceğini sanmıyorum. Bölgedeki varlığını müttefikleri üstünden sürdürmeye bitmeme edeceğini düşünüyorum." ifadelerini kullandı.
"Çekilme açıklamaları Afganistan gibisi ortak imge tasfiye çabası olabilir"
Uludağ Üniversitesi Uluslararası İlişkiler Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Canbolat da ABD'nin Orta Doğu'dan çekildiğine ilişkin açıklamaların "ABD acep hakkıyla çekiliyor mu yok ise dünkü ortak politika planlaması mı yapıyor?' sorusunu akıllara getirdiğini belirtti.
ABD'nin Afganistan'da bulunduğu kabilinden Orta Doğu'dan da çekilirken imge emek vermesi masnu olasılığının bulunduğunu kaydeden Canbolat, "ABD'nin toptan siyasette belirlediği yöntem var. Çoğu devir dediği başka, meydana getirdiği başka. Ben dört dörtlük incizap olamayacağını düşünüyorum. Sadece Doğu Avrupa'da Rusya, Asya Pasifik'te de Çin'i muvazene politikalarına yoğunlaşmaya çalışırken eskisi derece ilgilenmeyebilir bölgeyle." sanarak konuştu.
ABD'nin açıklamalarını toptan ölçekte kıymetlendirmek gerektiğine dikkati çekici Prof. Dr. Canbolat, şunları dile getirdi:
"ABD, Orta Doğu'dan çekiliyor görüntüsü veriyor mümkün fakat ağız ağıza çekilmesi bahis konusu değil gerelti gerisinde kalmaya bitmeme eder. Bu ne Amerikan siyasetine ne de çıkarlarına uygun. Çekilmeye ilişkin açıklayan rakamlar mevcut bunlar gerçekleşebilir. Fakat ego ABD'nin askeri ve duyu kendisine varlığını bitmeme ettireceğini düşünüyorum. Ayrıca fayda- dokunca maliyeti üstünden de vakalara karışan olabilir."
Canbolat, ABD'nin alanda varlığını azalttıktan sonraları kendilerini dayanak noktası peyda buyurmak düşüncesince anlaşılan oluşumlar üstünden varlığını bitmeme ettireceğini vurgulayarak "ABD'nin Libya'da yürüttüğü düşüt angajmanlı ilişkilerini İran ve Suudi Arabistan ile sürdürmeye bitmeme edecek sanarak düşünüyorum. Türkiye'nin alıngan bulunduğu PKK/PYD ile ilişkilerini de sürdürmeye bitmeme edecektir. DEAŞ ile savaş bağlamında bu örgütle kurduğu birlikteliğin çelimsiz vadede sonlanacağını sanmıyorum fakat Türkiye ile ilişkilerine ağırbaşlı dokunca verdiği ve Türkiye'yi kaybetmeyi hücre alamadığı benek da ise bu örgütle hepsi bağlarını da kopartabilir. Pragmatist Amerikan siyaseti buna müsait." değerlendirmesini yaptı.
