Tunus
Tunus Cumhurbaşkanı Kays Said’in 25 Temmuz'da almış olduğu " yılgı kararların" peşi esna sabık hafta duyurduğu "ulusal diyalog" açılımı ülkenin birlikte numara ruzname maddesi olurken bahis konusu diyaloğa kimlerin engelleme edileceği de alçalma konusu.
Cumhurbaşkanı Said, icra ettiği geçmiş açıklamada "seçim kanunu ve siyasi sistemin" ele alınacağı ulusal diyalog görüşmelerinde iktidardaki siyasi partilerin toprak almayacağı sinyalini verdi.
Said, yaşanmış bulunan siyasi krizden depar belgesi yolu adına tanıdık "ulusal diyalog" açılımını duyurduğu geçmiş açıklamasında, devletin iktisadi ve toplumsal problemlerin çözümü düşüncesince müstelzim iradeye cemaat bulunduğunu vurguladı. Ülkede gençlerin de katılacağı öncekilerden farklı, saydam ve içten birlikte "ulusal diyalog" başlatacaklarını kaydeden Said, "halkın parasını araklayan ve vicdanlarını satanların" ise bu açılıma engelleme edilmeyeceğinin altını çizdi.
Tunus Cumhurbaşkanı, 25 Temmuz'da Meclisin çalışmalarını dondurması ve başbakanı azletmesinin peşi esna 22 Eylül'de yetkilerini genişleten toy kararnameler yayımladı. Cumhurbaşkanının teşri ve icra yetkisine müteveccih yılgı tensikat yapılmış oldu ve kanun tekliflerinin anayasaya uygunluğunu denetleyen muvakkat komite feshedildi. Ayrıca cumhurbaşkanlığına herhangi birlikte ayrışık sonucu el oylamasına arz yetkisi verildi.
Cumhurbaşkanı Said’in almış olduğu "olağanüstü kararların" ardından, ulusal ve arsıulusal kurda nice kesimden Tunus'a, "yaşanan siyasi krizden depar belgesi yolu adına ulusal diyaloğa gidilmesi" çağrıları yaptı.
Tunus'taki taraflardan ulusal diyalog düşüncesince "geniş katılım" vurgusu
Said'in "ulusal diyalog" açıklamasının peşi esna diyar genelinde siyasi oluşumlardan mevrut tepkilerde de diyaloğun gerekliliği ön plana çıktı.
Bu mevzuda en kupkuru izah ülkenin en şişman sendikası Tunus Genel İşçi Sendikaları (TGİS) Genel Sekreteri Nureddin et-Tebubi'den geldi. Tebubi, "rızaya alakalı ve murahhas birlikte yaklaşım içinde, gayeye erişmek düşüncesince uzlaşıya açıkça olması koşuluyla ulusal diyaloğu desteklediklerini, intikal yöntemini garanti dibine kabul etmek düşüncesince diyalogdan kaçış olmadığını ve sendika iştirakı yapılmaksızın birlikte diyalog olmayacağını" söyledi.
Nahda Hareketinden meydana getirilen açıklamada ise ülkedeki bulunan siyasi krizin aşılması düşüncesince Cumhurbaşkanı Said'in almış olduğu yılgı kararların peşi esna Meclisin kapatılarak yetkilerin yegâne elde toplanmasını havi "istisnai durumun" sona erdirilmesi ve Meclisin açılması istem edildi.
Demokratik Akım Partisi Genel Sekreteri Gazi eş-Şevaşi ise "Tunus düşüncesince demokratik yola devir yapılmaksızın denge olmaz. Ulusal diyalog; murahhas birlikte yaklaşım ve enli el desteği bulunmadığı takdirde sansasyonel reformlar yapılsa caba nazar boncuğu atasözü anlatım etmez." dedi.
"Ulusal diyaloğa Cumhurbaşkanı Said'i destekleyenler katılacak"
Tunuslu uzmanlar, Cumhurbaşkanı Said'in "ulusal diyalog" açıklamalarını AA muhabirine değerlendirdi.
Sosyolog ve öğretim üyesi Sami İbrahim, "Cumhurbaşkanı Said'in bahsetmiş olduğu diyalog, ulusal diyalog değil. Said'in bahsetmiş olduğu şey, kişi destekçileri ortada yapılacak birlikte diyalog." ifadelerini kullandı.
Ortada ne halkın ne de gençliğin katılmış olduğu birlikte "ulusal diyalog" döneminin bulunduğunu tamlayan İbrahim, "Diyalog hemen Cumhurbaşkanı Said'i destekleyenler ortada yapılacak, elbette ki kendisini 2019 seçimlerinde destekleyen oluşumları kastetmiyorum. Cumhurbaşkanı Said'in şimdiye derece açıklamadığı, kesiksiz indinde toprak düzlük ve herhangi birlikte devir kendisini destekleyen ıvır zıvır birlikte zümreden bahsediyorum." dedi.
"Siyasi partiler görmezden geliniyor"
Cumhurbaşkanı Said'in herhangi birlikte fırsatta siyasi partileri görmezden geldiğini kail İbrahim, "Ülkede yaşanmış bulunan krizin birlikte parçası bulunan siyasi partiler, kişi aralarında yaşadıkları çekişmeler ve birbirlerine gönül rahatlığı icra ettikleri suçlayıcı açıklamaların beraberinde parlamentodaki çalışmalarda liyakatsiz olmaları sonucunda 25 Temmuz'un yaşanmasına bozukluk oldu. Bu sebepten Cumhurbaşkanı Said, onları görmezden geliyor." sanarak konuştu.
Said'i 25 Temmuz sonra destekleyen partilerin bile ulusal diyalogda toprak alamayabileceğini dile getiren İbrahim, şunları kaydetti:
"Siyasi partilerin birlikte bölümü şişman anarşi süresince ve biçimsiz durumda. 25 Temmuz şokunu atlatamayan partiler kesinlikle reaksiyon vereceklerini kestiremiyor. Şimdiye derece partiler Cumhurbaşkanı Said'in halkın iradesiyle çelişen kararlarına gönül rahatlığı savaş alanı oluşturacak birlikte aşama atamadılar."
Partilerin ve çırçıplak maşer müesseselerinin ulusal diyaloğa katılımlarının "formaliteden ibaret" olacağını korumak için çaba sarfeden İbrahim, "İlk evrede gençlerle ve halkla başlamış olacak bulunan ulusal diyaloğun ikinci evresi Cumhurbaşkanı Said'in belirleyeceği 'komploların süresince toprak almayan, yolsuzluğa karışmamış siyasi partileri ve örgütleri' kapsayacak." dedi.
"25 Temmuz'dan ilkin nüfuz bulunan partiler ulusal diyalogda toprak alamayacak"
Siyaset bilimi uzmanı Halid Abid, siyasi partilerin ulusal diyalogdan dışlanıp dışlanmayacaklarının kupkuru olmadığını, Cumhurbaşkanı Said'in mihrak noktasının çoluk çocuk olacağını fakat birtakım siyasi oluşumların da birlikte ıztırar adına bu sürece engelleme edileceğini söyledi.
Meclisteki 217 sandalyeden 53'üne cemaat Nahda Hareketi ve 28 sandalyesi bulunan Tunus'un Kalbi partileri ile Hişam el-Meşişi hükümetini destekleyen Onur Koalisyonuna atıfta bulunan Abid, "Şu anne derece stabil bulunan birlikte nesne var ise o da 25 Temmuz'dan ilkin iktidarda bulunan partilerin ulusal diyaloğun haricinde kalacağıdır." dedi.
Partilerin görmezden gelinmesi mevzusuna bağlı ise Abid, "Demokratik Akım derece birtakım partiler ilkin Cumhurbaşkanı'nın kararlarını desteklerken demin gönül rahatlığı çıkıyorlar. Cumhurbaşkanı'nın bundan dolayı şimdiye derece partilerin ulusal diyalogdaki namına bağlı birlikte izah yapmadığını düşünüyorum." ifadelerini kullandı.
Cumhurbaşkanı Said'in umumi adına siyasi partilere şek ile baktığının altını çizen Abid, buna karşın siyasi oluşumlardan birlikte kısmının şerait gereği ulusal diyalogda yerini alacağını söyledi.
