Tunus
Tunus’ta, Ukrayna ile Rusya arasında yaşanan gerilim döneminde kaydedilen yüksek enflasyon oranlarının, daha da yükseleceği öngörülüyor.
Savaş nedeniyle ham petrol fiyatlarının 2008’den bu yana ilk defa 115 dolar civarına yükselmesi, nakliye ücretlerinin de artmasına neden oldu. Nakliye ücretlerinin artması, ülkedeki tahıl fiyatlarına da yansıdı.
Ülkede, son 10 yıldaki siyasi istikrarsızlık ekonomiyi darboğaza sürüklüyor. Tunus'ta 2021yılında birçok temel gıda maddesinin perakende satışında kilo veya miktar sınırı konulurken, Ukrayna-Rusya arasındaki savaşla birlikte bu "kıtlık hali"nin de artarak devam edeceği düşünülüyor.
Tunuslu uzmanlar, savaşın ülke ekonomisine muhtemel etkilerini AA muhabirine değerlendirdi.
Petrol fiyatlarının artışı
Ekonomi uzmanı Muhammed es-Sadık Cebnun, petrol fiyatlarındaki artışa dikkati çekti.
Tunuslu uzman, "Rusya ile Ukrayna arasındaki mevcut savaş tüm dünyada, özellikle pandeminin ardından yavaş yavaş toparlandığı bir dönemde petrol fiyatlarının yükselmesine neden oldu. Uluslararası piyasalarda 115 dolara çıkan petrol fiyatları ve buna ek olarak büyük oranda enerji taleplerinin karşılanamaması, ülkeleri yenilenebilir enerjiye yönlendirdi." dedi.
Tunus’un enerjide dışa bağımlı olduğunu hatırlatan Cebnun, "Tunus geleneksel enerji kaynaklarının ithalatçısı ve nihai tüketiciye arz ederken sübvansiyon uygulayan bir ülke. Bu, fiyat artışları kamu maliyesini derinden etkileyecek ve büyük bir yük olarak daha fazla baskı oluşmasına neden olacak." diye konuştu.
Cebnun, sözlerini şöyle sürdürdü:
"Varil fiyatındaki her bir dolarlık artış, Tunus bütçesine yaklaşık 140 milyon dinara ( yaklaşık 48 bin dolar) mal olacak. Tunus, 2022 bütçesinde ortalama ham petrolün varil fiyatı yaklaşık 75 dolar olarak baz alındı.
Petrolde bu beklenmeyen artışın ardından 2022 bütçesinin büyük bir açık vereceğini söyleyebiliriz. Tüm bu baskılar, Tunus’un Uluslararası Para Fonuna (IMF) sübvansiyonları kademeli olarak kaldırma sözü vermesine neden oldu."
Tahıl fiyatlarındaki artış
Tunuslu uzman Cebnun, ülkesinin tahıl ihtiyacının yüzde 60’ını Ukrayna ve Rusya’dan karşıladığını hatırlattı.
Savaşla birlikte, tahıl fiyatlarında yaşanacak artışa değinen Cebnun, "Tunus’un tahıl ihtiyacını karşıladığı ülkelerde savaş çıkmasının ardından ekonomik krizin yansıması olarak tahıl fiyatları doğrudan etkilenecek. Tunus Tarım Bakanlığı, Fransa, Güney Amerika ve ABD ile tahıl ithalatı için anlaşmalar imzaladığını duyursa da nakliye maliyeti yaklaşık yüzde 10 civarında artacak." değerlendirmesinde bulundu.
Maliyetleri artıran bir diğer faktörün, ithalat sırasında yapılan uluslararası sigorta olduğunu belirten Cebnun, şunları kaydetti:
"Tunus’un, ithalat ve ihracatını değerlendiren uluslararası sigorta şirketi COFAC’e olan 3 milyar dinar (yaklaşık 1,1 milyar dolar) borcundan dolayı ithalat sigorta maliyetleri artmakta. Tedarikçilerin çoğu bu borçtan dolayı Tunus’un sevkiyatlarında hemen ödeme yapılmasını zorunlu tutuyor."
Krizin sınırlı faydası
Siyaset Bilimi uzmanı Hamza Meddeb ise savaştan dolayı Cezayir’in doğal gazına talebin artacağına değindi.
Meddeb, Avrupa’ya giden doğal gaz hattının Tunus’tan geçmesinden dolayı ülkesinin bundan faydalanacağı görüşünde.
İtalya ile Cezayir arasındaki boru hattının Tunus’tan geçtiğini söyleyen Meddeb, "Avrupa ile Cezayir arasındaki gaz tedarik müzakerelerinin başlaması Tunus’un çıkarına olabilir. Tunus doğal gaz tüketiminin bir kısmını bu boru hattının ülke topraklarından geçmesinden sağlıyor. Ancak Tunus, gaz depolama merkezlerinden yoksun, bu nedenle Cezayir’den gelecek doğal gazdan sınırlı olarak faydalanabiliriz." ifadelerini kullandı.
Ülkesinin Avrupa Birliği (AB) ve ABD’den siyasi, ticari ve mali destek aldığını vurgulayan Meddeb, sözlerini "Özellikle AB’nin Rusya’ya karşı tek vücut olduğu bu dönemde, tarafsız duruş sergilemesi nedeniyle krizden Tunus’un da etkileneceğini düşünüyorum." diyerek tamamladı.
