Geneve
Suriye'de Mart 2011'de barışçıl ahali gösterileriyle süregelen ve Esed rejiminin müdahalesiyle çağ gölüne dönen iç muharebede 10 sene geride kaldı.
BM raporlarında Esed diyeti ve destekçilerinin tekraren sivilleri vurarak ve azap yaparak harp suçu ve insanlığa dirlik taksirat işlediği belgelenen iç savaşta, beniz binlerce insanoğlu yaşamını kaybetti, milyonlarcası da canını çevirmek düşüncesince bitişik devletlere iltica etmek durumunda kaldı.
Ülkedeki kaosu sona erdirmeye müteveccih politik hal arayışlarının en ehemmiyetli halkasını ise Suriye Anayasa Komitesi görüşmeleri oluşturuyor.
Komitenin 6'ncı devir görüşmeleri, 5'inci turdaki manzara kırıklığının arkası sıra İsviçre'deki Birleşmiş Milletler (BM) Cenevre Ofisi'nde erte başlayacak.
Esed rejimi, çıplak maşer kuruluşları ve Suriye muhalefeti temsilcilerinin değme birinden 15'er insandan oluşan anayasanın "Küçük Grup" üyeleri, 8,5 ay aranın arkası sıra Cenevre'de baştan hissedar araya gelecek.
Pedersen bugün eş başkanlarla görüşüyor
BM Cenevre Ofisi Sözcüsü Alessandra Vellucci, AA muhabirine icra ettiği açıklamada, 18 Ekim Pazartesi başlamış olacak 6'ncı turun birçok güneş süreceğinin netleşmediğini söyledi.
Vellucci, Pedersen'in bugün eş başkanlarla hissedar araya geleceğini arkası sıra matbuat toplantısı düzenleyeceğini bildirdi.
Özel Temsilci Pedersen'in matbuat toplantısının TSİ 18.00'de başlaması bekleniyor.
Muhalifler ise bitirdikleri kayıtlı açıklamada Komite toplantılarının 22 Ekim'e derece süreceğini belirtti.
Pedersen, 28 Eylül'de BM Güvenlik Konseyine (BMGK) brifinginde, 5'inci devir düşüncesince tarafların yöntem bilimi dair anlaştığını bildirmişti.
Bu turda tarafların, toplantılardan ilkin anayasanın bel kemiği ilkelerine bağlı metinleri sunacağını aktaran Pedersen, hissedar ahir turun tarihinin de belirleneceğini kaydetmişti.
Rejim heyetinin uzlaşmaz tutumu iri manzara kırıklığına biçim açmıştı
25-29 Ocak 2021'de meydana gelen Suriye Anayasa Komitesi 5'inci devir görüşmelerinde muhit ilkin defa anayasanın içeriğine odaklanarak doldurma evresine geçmeyi hedefliyordu.
Anayasanın yazımı düşüncesince ilkin konkre adımı atan yan bulunan Suriyeli muhalifler, yazımını tamamladıkları 10 bel kemiği maddeyi Anayasa Komitesine sunmuş fakat diyeti temessül fail kurul bu maddeleri etüt etmeyi bile reddetmişti.
Pedersen, 5'inci turda Esed rejimini temessül fail heyetin uzlaşmaz tavrına reaksiyon göstererek, "45 şahsiyet doldurma kadrosuna bundan sonra bu şeklide bitmeme edemeyeceğimizi söyledim. Benim düşüncesince hissedar manzara kırıklığı oldu." ifadesini kullanmıştı.
Muhaliflerin eş başkanlığını tay tay arabası Hadi el Bahra, AA muhabirine icra ettiği açıklamada, "Şimdi topu topu proses koyu bakımda. Top bundan sonra BMGK ve arsıulusal toplumda. Ciddi hissedar aşama atmalarının tarihi geldi. Rus tarafının ve arsıulusal toplumun, (rejime) baskısı yapılmaksızın bunu başarmamız belkili olmayacak. Biz hazırız ve buradayız fakat politik hal düşüncesince lüzumlu kâm ve düşünce bu diyette yok." değerlendirmesinde bulunmuştu.
Rejimin ciddiyetsizliği ilkin turdan itibaren başladı
150 üyenin katılımıyla 30 Ekim 2019'da süregelen ve 1 Kasım 2019'da sona aziz açma toplantılarının arkası sıra 45 şahsiyet doldurma kurulu, 3-8 Kasım 2019'da BM Cenevre Ofisi'nde koyu müzakerat gerçekleştirmişti.
Rejim heyeti bu turdan itibaren görüşmelerde terörle savaşım neredeyse ruzname dışı mevzuları masaya getirerek, Komitenin esasi toplantı amacını gerçekleştirmesine izin etmemişti.
Cenevre'ye gelmelerine karşın masaya oturmadılar
Komitenin, Cenevre kentinde 25-29 Kasım 2019'da gerçekleşen 2'nci devir görüşmeleri, diyeti temessül fail heyetin uzlaşmaz tavrı zımnında 45 şahsiyet doldurma oturmuş hissedar araya gelemeden sona ermişti.
Cenevre'ye gelmelerine karşın masaya bile ayak üstü Şam'a dönen rejim heyetine muhalifler reaksiyon göstermişti.
Esed diyetinin temsilcilerinin bu uzlaşmaz tavrı "sahada devir kazanmaya müteveccih hamle" kendisine nitelendirilmişti.
24-29 Ağustos 2020'de meydana getirilen 3'üncü devir görüşmelerinde ise BM Özel Temsilcisi Pedersen'in baskılarıyla rejim heyeti hissedar evveli turun bilakis ilkin defa masaya oturmuştu.
Bu turda, muhit ortada "güçlü" görüş ayrılıkları bitmeme etmesine karşın ilkin defa kimi eş noktaların bulunduğu belirtilmişti.
30 Kasım-4 Aralık 2020'deki 4'üncü devir görüşmelerinde ise icap Pedersen gerekse muhalifler ilkin defa anayasanın doldurma evresine geçilmesi hususunda görüş bildirmişti.
29 Ocak'ta sona aziz 5'inci turda da Esed rejimini temessül fail heyetin daima uzlaşmaz durum sergilemesi zımnında son alınamamıştı.
Suriye Anayasa Komitesinin yapısı
Suriye Anayasa Komitesi, iri ve önemsiz kazanmak neredeyse dü yapıdan oluşuyor.
Büyük yapı, komisyon üyelerinin tümünü kapsıyor ve rejim, aykırılık heyeti, çıplak maşer temsilcileri kazanmak neredeyse 3 gruptan oluşuyor.
Küçük çatı ise 3 listeden seçilen 15'er insandan meydana geliyor ve anayasanın yazımından mesul bulunuyor.
45 şahsiyet doldurma kurulunun hazırladığı taslakları, 150 şahsiyet iri binanın onaylaması, değişmeyen katılması düşüncesince ise üyelerin minimum yüzdelik 75'inin "evet" oyu vermesi gerekiyor.
Komitenin dü eş başkana eş olması dikkati çekiyor.
Muhaliflerin eş başkanlığını emektar Suriye Muhalif ve Devrimci Güçler Ulusal Koalisyonu (SMDK) Başkanı Hadi el Bahra, rejimin eş başkanlığını ise evveli anayasayı hazırlayan komitede de arazi düzlük hukukçu Ahmed Kuzbari yürütüyor.
