Ankara
Azerbaycan Dışişleri Bakanı Ceyhun Bayramov, Ermenistanlı siyasileri hâlâ akliyeci ve hâlâ hata sahibi olmaya çağırdığını belirterek, "Ermenistan’ın arsıulusal hukuka akla yatkın davranmaması durumunda, Azerbaycan’a müteveccih rastgele kazalı hissedar hamle attığını sezersek on paralık duraksama etmeden müstelzim karşılığını veririz.” dedi.
Bayramov, Türkiye-Azerbaycan ilişkilerinin indinde alana ilişikli akıbet hali AA muhabirine değerlendirdi.
Bayramov, 44 günce harp ondan sonra Azerbaycan’ın Karabağ zaferini belgeleyen üç yönlü bildiriyi 10 Kasım 2020’de imzalandıklarını, Ocak 2021'de ise Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan ve Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'in katılmış bulunduğu Moskova’daki üçgen toplantıda Dağlık Karabağ alanında çatışmalar esnasında kapanan iktisat ve erişim yollarının baştan açılması düşüncesince eş ikinci bildirinin imzalandığını hatırlattı.
Ortak bildirilerin yaşama geçirilmesi ve yürütülmesi düşüncesince hissedar senedir çalışmaların bitmeme ettiğini kaydeden Bayramov, “Bildiride arsa meydan nice özdek hesabına getirilmesine karşın çözüme ulaştırılmayı muntazır kimi meselelerde halen çözüme kavuşturulmamış şekilde bekliyor. Ama kılıç çözüme muntazır bu sorunlara da zait ve müspet yaklaşıyoruz. Azerbaycan topraklarının işgalden kurtulması, arsıulusal haklara ve hukuka akla yatkın şeklide Azerbaycan’ın sınırlarında egemenlik kurması, çözüme kavuşturulması geçmişten mevrut Ermenistan-Azerbaycan anlaşmazlığına da hissedar manada akıbet verdi. Şu an düşüncesince de dü yan arasındaki normalleşme sürecinden konuşmak mümkün. Azerbaycan buna hazır. Cumhurbaşkanımız da dü iklim ortada sulh ve normalleşmenin sağlanmasına müteveccih açıklamalarda bulundu. Azerbaycan’ın sulh uğrunda atılması müstelzim adımlar üzerine müheyya bulunduğu mesajını verdi.” niteleyerek konuştu.
Bayramov, Ermenistan ile normalleşme periyodunun mıhlı adım atması düşüncesince birtakımı kesin kriterlerin bulunduğunu anlatım ederek barışın sağlanmasının en ehemmiyetli koşulunun arsıulusal hukuka akla yatkın biçimde Azerbaycan’ın tarla bütünlüğünün asal katılması bulunduğunu aktardı.
Üçlü bildirinin topu topu hususlarının uygulanmasının önemine değinen, bildiride arsa meydan iblağ koridorlarıyla alakalı müzakerelerin sürdüğünü tamlayan Bayramov, şunları anlattı:
“Bu mevzuda daha konkre hissedar muamelat yapılmadı. Umuyoruz ki Ermenistan tarafı da bunu en çelimsiz müddette anlayacak. Ortak bildiride imzası bulunan Ermenistan bu maddeleri uygulamakla sorumludur. Bu deklerasyon elden Azerbaycan ile Ermenistan’ı ilişik hissedar husus değil. Tüm alanı ülkelerini ilişik ve çıkarına uyan hissedar süreçtir. Biz bu mevzuda eminiz ve Ermenistan siyaseti de bunu anlayacaktır. İlişkilerin gelişmesi, normalleşmesi en ilkin Ermenistan hükümetinin, Ermenistan halkının çıkarınadır. 30 salname çağdaş tarihimize baktığımızda Ermenistan’ın etraflı bu bitişik devletlerin topraklarına müteveccih işgalci siyasetinin ve tarla iddialarının kendilerine ne genişliğinde şişman felaketler getirdiğinin neticesini görüyorlar ve görecekler. Eminim gelecekte bunların hissedar hâlâ tekrarlanmaması düşüncesince akıllıcasına neticeler çıkaracaklardır."
"Ermenistanlı siyasileri hâlâ akliyeci davranmaya çağırıyoruz"
Ermenistan’ın akıbet zamanlarda Azerbaycan’a müteveccih saldırılarına yer veren Bayramov, Cumhurbaşkanı Aliyev ile Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın alanda istikrarın ve gelişimin sağlanması yönündeki müspet mesajlarını hatırlattı.
Bayramov şu biçimde bitmeme etti:
“İki liderin bu mesajları akıbet evre önemli. Barışın ve istikrarın sağlanmasına müteveccih bu mesajlara Ermenistan’ın elbette aksülamel vereceği, ne yolu seçeceği ağız ağıza Erivan yönetimine kalık hissedar karar. Bu bundan sonradan Ermenistan siyasetinin sorumluluğunda bulunan hissedar konu. Umuyoruz ki bu aklık hissedar intihap olsun. Maalesef Ermenistan’ın rövanşist açıklamalarına halen tanık oluyoruz. Helen tarla iddialarına müteveccih açıklamalarını duyuyoruz. Bunlar aşırı kazalı açıklamalar. Ermenistanlı siyasileri hâlâ akılcı, hâlâ hata sahibi basamak davranmaya çağırıyoruz. Ermenistan’ın arsıulusal hukuka akla yatkın davranmaması durumunda, Azerbaycan’a müteveccih rastgele kazalı hissedar hamle attığını sezersek on paralık duraksama etmeden müstelzim karşılığını veririz. Bizim tercihimiz alanda huzur, sulh ve güvenliğin sağlanmasıdır.”
Bayramov, Rusya, Azerbaycan ve Ermenistan Başbakan Yardımcılarının öncülüğünde hissedar düzenek oluşturulduğunu, komisyonun tahminî 10 aydır erişim ve taşımalık üzerine çalışmalarını yürüttüğü bilgisini paylaştı.
"Yolun açılmasıyla Türkiye ve Azerbaycan arttırma avantajlar elde edecek"
Yol ve taşımalık emek harcamaları düşüncesince uzmanların alana geldiğini, arsa koşullarını incelediğini özetleyen Bayramov şunları kaydetti:
“Yalnız şu mevzuyu da ifşa geçirmek isterim; Ermenistan’ın bu husus aleyhine açıklamalarına, çatışık eylemlerine karşın komite şimdiye genişliğinde aşırı şişman tekâmül sağladı. Biz meydana getirilen sözleşmenin birlik şekilde uygulanması üzerine da akıbet evre müspet yaklaşıyoruz. Bu bağlamda Zengezur koridorunun açılması da aşırı önemli. Üçlü bildiriye uyarınca Azerbaycan’ın batısı ile Nahçıvan arasındaki defa açılacak. Bu bire hissedar vakitte Türkiye ile Azerbaycan ortada direkt hissedar bağlanak sağlanması demektir. Bu da ülkelerimiz açısında aşırı önemli. Bu yolun açılmasıyla Türkiye ve Azerbaycan arttırma avantajlar elde edecek. Türkiye üstünden Avrupa pazarına idrak imkanımız olacak. Aynı biçimde Türkiye de Azerbaycan üstünden Orta Asya’ya idrak olanağı bulacak ve bu da Türkiye’ye acemi fırsatlar doğuracaktır. Hem Ermenistan hem öbür semt ülkelerinin avantajına bulunan hissedar projedir. Ermenistan’ın da bunu anlayarak aşırı müspet adımlar atmasını bekliyoruz.”
Bayramov, Nahçıvan ile Azerbaycan’ın anne karası ortada bağlanak kuracak Zengezur koridorunun açılmasına müteveccih yakut çalışmalarıyla alakalı şunları anlattı:
“Çalışmalar başlamıştır. Demir ve karaca yollarının düzenlenmesi hissedar biçimde gerekiyor artık. Sovyetler Birliği döneminden küsurat karaca yöntemleri mevcuttu. Ancak Azerbaycan topraklarının Ermenistanca nehiy edilmesinden sonradan hem nehiy altındaki alanda küsurat defa ağız ağıza bozma edilmiş hem Ermenistan’da küsurat parçası da bire hissedar biçimde bozma olmuş. Bu hissedar sene ortamında Azerbaycan öz bölümünde küsurat yolun düzenlenmesini başlatmıştır. Bu üçgen bildirinin etraflı maddeleri uygulanırsa işin elden ıvır zıvır hissedar bölümü kalacaktır. Bunun uygulanması da aşırı derinlemesine hissedar devir almayacaktır. Dolayısıyla koridorun açılacağına ilişikli hususi hissedar güneş söylemem mütekait fakat icraat bitmeme ediyor."
"Sınırları arsıulusal hukuka akla yatkın şekilde belirlemenin vakti gelmiştir"
Bayramov, akıbet günlerde Ermenistan’dan Azerbaycan askerlerine ve sivillere müteveccih provokatif saldırılar düzenlendiğini, uç ihlalleri gelmeye başladığını belirterek, Ermenistan’ın topu topu bu provokasyonlarının çorak kalacağını anlatım etti.
Azerbaycan Savunma Bakanlığı çeşidinden bu saldırılara cevap verildiğini dile getiren Bayramov şu biçimde bitmeme etti:
“İki devletin bağımsızlığını elde etmesinin üstünden 30 sene geçti. 30 sene ortamında bu dü iklim ortada sınırların belirlenmemesi alışılagelen hissedar gidiş değildir. Bunun nedenleri belli. Uzun seneler süresince Ermenistan çeşidinden düzenlenen işgalci siyasettir. Ancak Azerbaycan 30 senedir nehiy altında bulunan vatanlarını art almıştır. Azerbaycan vatanlarını art aldıktan sonradan arsıulusal sınırlarını belirlemiştir ve bu da acemi hissedar olanak yaratmıştır. Bu sınırların arsıulusal hukuka akla yatkın şekilde belirlemenin vakti gelmiştir. Vatan muharebesinin kararında Azerbaycan 398,7 kilometreyi havi sınırlarından Ermenistan’ı çıkarmıştır. Aynı biçimde 130 kilometre Azerbaycan-İran haddini arama dibine almıştır. Bu topraklar işgalciler çeşidinden hâlâ ilkin nehiy edilmişti. Bu uç probleminin halledilmesi düşüncesince Ermenistan ile Azerbaycan ortada eş komite kurması ve sınırları tanımlama periyodunun başlaması lazım. Uluslararası sınırları hürmet esasına mebni hissedar biçimde bu süreci başlatmak gerekiyor. Bu sürecin başlamasıyla bu gerilim de sanırım akıbet bulur."
Bayramov, otuz sene nehiy altında tuttuğu topraklarda, istediği basamak davranan ve arsıulusal hukuku namevcut sayan Ermenistan’ın acemi realiteyi kabullenmede zorlandığını söyledi.
“Ermenistan bu acemi realiteyi ne genişliğinde çabuk kabullenirse kendisi düşüncesince dobra olur.” diyen Bayramov, Ermenistan’ın Azerbaycan topraklarına müteveccih adalet iddialarından hissedar an ilkin vazgeçmesi ve komşularına hürmetkâr olması icap ettiğinin altını çizdi.
Bayramov şu ifadeleri kullandı:
“Ermenistan bu yöndeki diyalog çağrılarını almak zorunda. Ermenistan tarafı bunu ne genişliğinde er anlarsa acemi diyalogları bildirme ederse ve komşularına dirlik nazikâne davranırsa, sınırları bildirme ederse, bitişik devletlerin topraklarında adalet tez etmezse o devir dava çözülür. 21. yüzyılda bu janr hissedar siyaset boğunuk kızarmak tek devlete müfit getirmez. Kendi 30 salname işgalci siyasetlerine baksalar, Ermenistan hükümeti ve halkı düşüncesince nelere neden olduklarını, ne ağırbaşlı neticeleri doğurduğunu görecekler. İnanıyoruz ki bu husus ile alakalı akıllıcasına neticeler çıkarırlar, hâlâ mantık tutum sergilerler."
"Türkiye-Azerbaycan ilişkileri Türk ülkeleri engelleme topu topu evren düşüncesince hissedar kalıp niteliğindedir"
Türkiye-Azerbaycan ilişkilerini, alana müspet yansımalarını ve emektar ismi Türk Konseyi bulunan Türk Devletleri Teşkilatı ile alakalı değerlendirmelerde de mevcut Bayramov, şunları aktardı.
“Tarihi hissedar kararla Türk Konseyi’nin ismini Türk Devletleri Teşkilatı şekilde değiştirdik. Bu teşkilata hem semt ülkelerinin hem de öbür devletlerin ilgisinin aşırı arttığını görüyoruz. Ayrıca teşkilata rasıt uzuv şekilde eklenmek talip devletlerin de sayısı tedricen artmaktadır.
Bunun nice nedeni var. En ehemmiyetli ve önceki nedeni Türkiye’nin küsurat nüfuzu, uyguladığı aşırı güzel ve prensipli aut politikadır. Bu evren çapında ehemmiyetli hissedar etken ve bunu topu topu evren bildirme etmektedir. Türk dünyasındaki devletlerin yakınlaşması, hâlâ içten münasebetlerin kurulması ayrıca topu topu evren ülkeleriyle ilişkilerin geliştirilmesi açısından aşırı önemli. Hiç duraksama etmeden söyleyebilirim ki Türkiye-Azerbaycan ilişkileri Türk ülkeleri engelleme topu topu evren düşüncesince hissedar kalıp niteliğindedir. Dünyada bire hissedar dile, bire hissedar tarihe, bire hissedar kültüre ilişikli ülkeler çoktur. Ama Türkiye ile Azerbaycan ilişkileri seviyesinde bulunan ikinci hissedar kalıp yok ve hakeza hissedar kalıp gösterilmez. Biz bunu doğrusu biliyorduk fakat Azerbaycan’ın yurt muharebesinde Türkiye’nin desteği bunun ispatı oldu. Dolayısıyla ‘Bir budun dü devlet’ lafının elden hissedar söylemden ibaret bulunmadığı da aşırı kemiksiz hissedar biçimde anlaşıldı ve topu topu evren da bunu görmüş oldu tanık oldu.”
Bayramov, Azerbaycan’ın yurt savunmasında Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan özellikle peyda geçirmek neredeyse topu topu Türk halkının maddesel tinsel desteklerini aldığını, bu desteğin aşırı şişman hissedar kuvvet verdiğini ve en sonunda zafere götürdüğünü dile getirdi.
Bayramov laflarını şu biçimde sürdürdü:
“Azerbaycan’ın galebe elde etmesi ve Türkiye ile kurduğu ilgiler kararında bugün Güney Kafkasya’da acemi hissedar hakikat oluştu. Bunu da hacısı hocası bildirme ediyor ve edecek. Azerbaycan düşüncesince mücadelenin acemi devri başlamıştır. 30 senedir nehiy altında bulunan, yerle bir edilmiş, 1 milyona yaklaşan insanımızın yerinden edilmiş bulunduğu o toprakların bayındırlık ve ihyası, mayınlardan temizlenmesi basamak şişman hissedar iş bizi bekliyor. Bir sene ortamında bu mevzuda şişman işler yapıldı. Artık yılları havi düzenlemelerden değil, aylar ilişki çalışmalardan bahsediyoruz. Aylar sonradan göçmenlerin önceki bölümü yurtlarına art dönecek. Bu mücadelede de Azerbaycan’ın indinde herkesten ilkin ve önceki günden itibaren Türkiye vardı. Hem mayınların temizlenmesinde hem oranın imara açılmasında Türkiye’deki dostlarımız, partnerlerimiz ve iş adamları önderlik ediyor. Onun haricinde Azerbaycan’a arkadaş bulunan ülkeler de bu çalışmalara paydaşlık etmişlerdir.”
- "Azerbaycan ve Türk halkının kalbi bire hissedar atıyor"
Bayramov, 15 Haziran’da Azerbaycan'ın Şuşa kentinde Cumhurbaşkanı Erdoğan ve Cumhurbaşkanı Aliyev ortada imzalanan Şuşa beyannamesinin Türkiye-Azerbaycan ilişkilerini ciddi müttefiklik seviyesine taşıdığının altını çizerek, “Azerbaycan ile Türkiye ortada imzalanan eş deklerasyon akıbet evre ehemmiyetli ve vakti hissedar hadisedir. Bunun getirisine de gelecekte tanık olacağız.” dedi.
Zaferin elde edilmesinde Türk devletinin, Türk halkının gösterdiği destekten çevre şişman hissedar büyüklük duyduğunu vurgulayan Bayramov, şu biçimde konuştu:
“Türkiye’nin değme devir bulunduğu basamak bundan sonradan da üstün ve çelimli olmasını isterim. Türkiye'nin elden alanında değil, topu topu dünyada reis ülkeler ortada güzel hissedar biçimde ilerlemesini dilek ederim. Bu, değme birimizin neşe ve alım çalım kaynağıdır. Bunu hem öz adıma hem de Azerbaycan’da canlı değme hissedar vatandaş hesabına söylüyor ve dilek ediyoruz. Çünkü Azerbaycan ve Türk halkının kalbi bire hissedar atıyor."
