Brüksel
Avrupa Birliği (AB), 27 üyesiyle evren siyaseti ve ekonomisinde ehemmiyetli müşterek oyuncu olsa da savunma ile asayiş alanlarında NATO ve ABD'den özgür cereyan edemiyor. Birlik içre derinlemesine süredir aralıklarla gündeme getirilen “özerk askeri güç” fikri, akse dönemlerinde şimdi yoğun tartışılıyor.
Fransa denli kimi can alıcı üyelerin NATO'yu işlevsiz bulması, Amerika ile Donald Trump çağında gerileyici ilişkiler, Rusya'nın Ukrayna'ya ilgilendiren Kırım'ı ilhakı ve başlamış olan agresif tavrı, buna mukamele ABD'nin ise Rusya hesabına Çin'den yönelen tehdide odaklanması denli gelişmeler, AB'yi özlük savunması üstünde konkre önerileri çalışmaya itti.
AB, Haziran 2020’de "Stratejik Pusula" ismi sunulan operasyonel defans rehberini yapmaya başladı, önce adına gözdağı analizleri yapıldı.
ABD'nin arkası sıra NATO'nun da Afganistan'dan çekilmesi ve Fransa'nın, Amerika ile İngiltere çeşidinden Avustralya'dan tahtelbahir alımı anlaşmasında çevrim dışı bırakılması ve Belarus yönetiminden yönelen "hibrit" tehdit, AB bünyesinde dikkatleri müşterek el şimdi Stratejik Pusula'ya çevirdi.
AB Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi Josep Borrell'in hazırladığı Stratejik Pusula taslağı, 4 anne unsuru içeriyor. Bunlar, AB'nin akse yönetimindeki rolünü güçlendirmek, defans kabiliyetlerinin geliştirilmesi, krizlere dayanırlık göstermesinin sağlanması ve üçüncü ülkelerle ortaklıklar kurulması adına sıralanıyor.
Borrell, Stratejik Pusula'nın "NATO'ya seçenek olmadığını" ve "ABD’nin yükünü pazarlık etmek anlamına geleceğini" yoğun pıtrak dile getiriyor.
Mart 2022'deki AB Liderler Zirvesi'nde akıbet vaziyetini alması planlanan belgede en aşırı dikkati çekici unsur, "hızlı geçiş kuvveti".
Söz konusu kuvvetin 5 bin insana denli çıkabilmesi, kara, iklim ve bahir birimlerinden oluşması, derneşik tatbikatlar yapması hedefleniyor.
AB sınırları dışına da gönderilebilecek kuvvetin konuşlandırılması düşüncesince değişmeyen 27 üyenin oy donanması ile alınacak fakat herhangi müşterek uzuv ülkenin personel göndermesi gerekmeyecek.
Bir takım uzuv abuhava çeşidinden "koalisyonlar şeklinde" oluşturulabilecek kuvvet, AB'ye müteveccih melez saldırılar da karışma edinmek neredeyse değişik krizlere mukamele verebilmek düşüncesince parçalı yapıda olacak.
Kuvvetin, 2025 bakımından müesses olması planlanıyor.
"Avrupa tehlikede"
Stratejik Pusula'nın önemine dikkati döşemek talip Borrell, sabahleyin saatlerinde Twitter hesabından meydana getirdiği paylaşımda "Avrupa tehlikede. Stratejik Pusula AB'nin buna mukamele vermesi düşüncesince tavsiyeler sunuyor." ifadesini kullandı.
Borrell, hafta başlangıcında görüştüğü AB dışişleri ve defans bakanlarının eskiz doküman ile dayalı müspet düşün bildirdiğini belirtti ve "Bakanlar, durumun ciddiyeti ve aciliyetinin bilincinde ve işlerin herhangi müşterek zamanki denli gidemeyeceğinin bilincinde." değerlendirmesini yaptı.
Belgenin Mart 2022'de Fransa'nın AB çağ başkanlığı esnasında benimseme edileceğini yineleyen Borrell, AB Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen'in bu yılki anadan görme Birliğin Durumu konuşmasında AB'nin "Savunma Birliği"ne gerekseme duyduğu ve AB Konseyi Başkanı Charles Michel'in "2022'nin Avrupa savunması yılı" olabileceği söylemlerini anımsattı.
Borrell, AB vatandaşlarının da dayanıklı aşırı halkoyu yoklamasında AB'nin hem özlük güvenlikleri bununla beraber dünyanınkine şimdi müşterek tomar katkıda bulunmasından yana olduklarını bildirme ettiklerini vurguladı.
"Karşılaştığımız tamamı tehditler yoğunlaşıyor ve uzuv devletlerin bunlarla başlangıç ika kapasitesi azalıyor." ifadesini kullanan Borrell, aceleci harekete geçebilme, teknolojiye envestisman tasni ve ortaklarla emek vermek hikayelerinde ciddilik verilmesi icap ettiğini kaydetti.
