İslamabad
Bugün 85 yaşlarında yaşamını kaybeden Dr. Abdul Kadir Han, "Pakistan'ın nükleer silah teknolojisinin babası" namına anılıyordu.
Han, 1 Nisan 1936'da İngiliz Hindistanı'nın Bhopal şehrinde doğdu. Hindistan ile Pakistan'ın 1947'de bağımsızlıklarını kazanmasının peşi sıra ailesi ile 1952’de Pakistan'a muhaceret etti.
Karaçi Üniversitesi Metalürji Bölümünden 1960’ta yetkilendirilmiş bulunan Han, bu tarihten sonradan efdal eğitimine Batı Almanya ve Hollanda’da bitmeme etti.
Han, 1972’de Belçika’daki Katolik Üniversitesinden Metalürji Mühendisliği branşında doktora derecesini elde etti.
URENCO'da işe girmesi dönüm noktası oldu
Uranyum zenginleştirmeyi aramak ve yetiştirmek neredeyse İngiltere, Almanya ve Hollanda ortaklığında açılan URENCO nükleer konsorsiyumunda 1972’de çalışmaya süregelen Han, burada elde etmiş olduğu güzel çalışmalarla tesisin en ehemmiyetli sahalarına ve duyurulmayan belgelerine muvasala iznine eş oldu.
Han, 1974'te Hindistan'ın nükleer denemesini gerçekleştirmesinin peşi sıra zamanın Pakistan Başbakanı Zülfikar Ali Butto’ya Pakistan’ın nükleer silah programı çalışmalarına katılmayı öneri etti.
Bir müddet sonradan bu teklifin bildirme edilmesinin peşi sıra ülkesine dönen Han, 1976’da Pakistan Atom Enerjisi Komisyonunun (PAEC) üyesi oldu. Aynı sene Han, "Han Araştırma Laboratuvarı"nı kurdu.
Pakistan 1998'de nükleer denemesini gerçekleştirdi
Bu tarihten sonradan Han, çalışmalarını Pakistan'da yürüttü. Hindistan'ın 1998’de ikinci nükleer denemesinin peşi sıra Pakistan da önceki nükleer testini yaptı.
Han, Yeni Delhi ile İslamabad arasındaki nükleer silah rekabetinde Pakistan'ın bu konudaki anahtar isimlerinden oldu.
Nükleer teknolojiyi "çalmakla" suçlandı
Han, Hollanda'dan ülkesine dönmesinin peşi sıra 1979'da "uranyum zenginleştirme teknolojisini çalmakla" suçlandı.
Pakistan’ın URENCO'ya ilgilendiren nükleer teknoloji bilgilerine Han marifetiyle muvasala sağlamış olduğu iddiasıyla Hollanda hükümeti, Han için sormaca başlattı. 1985’te evcil ortak Hollanda mahkemesi Han’ı arkasından 4 sene delik cezasına çarptırdı. Bu sonucu temyize götürücü Han, ortak müddet sonradan bu suçlamadan aklandı.
İran, Kuzey Kore ve Libya'ya nükleer bilim sızdırma iddiaları
Han, 1990’larda ABD çeşidinden nükleer harp başlığı taşıyabilen füzeler karşılığında Kuzey Kore'ye akıbet basamak kırılan nükleer teknoloji satmakla suçlandı. Han'ın elan sonradan benzeri biçimde İran ve Libya'ya da nükleer peçe sattığı tez edildi.
Eski Pakistan Cumhurbaşkanı ve Başbakanı Pervez Müşerref yönetiminde 2001'de Bilim ve Teknoloji Danışmanı namına fariza vermeye başladı.
ABD çeşidinden 2003’te Pakistan’a nükleer değişen teknolojinin yayılımında Han'ın rolüne müteveccih kanıtlar gönderildi.
Bunun hesabına Müşerref'in görevine Ocak 2004’te akıbet verdiği Han gözaltına alındı.
Han, 2004 ile 2009 ortada ev hapsinde kaldı
Han 4 Şubat 2004’te, İran'a 1989-1991’de, Kuzey Kore ve Libya’ya da 1991-1997’de nükleer teknoloji nakil etmiş olduğu itirafında bulundu. Bu itiraftan 1 gündüz sonradan Müşerref, Han’ı affettiğini duyurdu. Bununla baş başa Han, 2009'a genişliğinde ev hapsinde kaldı. Bu tarihte ise Han, duruşma çeşidinden başıboş bırakıldı.
Han, elan sonradan icra ettiği açıklamalarda, 4 Şubat'ta icra ettiği açıklamaları art çekerek, Müşerref çeşidinden bu açıklamaları hazırlamaya zorlandığını öne sürdü.
Ev hapsi kararının kaldırılmasının peşi sıra gözlerden ırak ortak sahn devam eden Han, 10 Ekim 2021'de kötüleşen afiyet hali dolayısıyla kaldırıldığı hastanede yaşamını kaybetti. 85 yaşlarında yaşamını yitiren Han, aralarında 2 Pakistan büyüklük madalyası edinmek neredeyse baş döndürücü sayıda ödüle müstahak görüldü. Han'ın piyasaya çıkan 2 kitabı ve baş döndürücü sayıda makalesi bulunuyor.
