İstanbul
Mısır'da 1958'de yürürlüğe giren OHAL, savaş, cumhurbaşkanına (Enver Sedat) suikast, Rabiatul Adeviyye ve Nahda meydanlarındaki gösterilere karışma ve akıbet adına bombalı saldırılar denli muhtelif olayların peşi sıra 4 el anons edildi.
Mısır'ın İskenderiye ve Tanta kentlerinde yıldırı örgütü DEAŞ'ın üstlendiği bombalı saldırılarda 45 bireyin hayatını yitirmesi, 125 bireyin yaralanması dair Cumhurbaşkanı Abdulfettah es-Sisi, Nisan 2017'de 3 ay süreyle OHAL anons edildiğini duyurdu.
Ülkede OHAL, 12 Temmuz'da 17. el 3 aylığına uzatılmıştı. 24 Temmuz'dan beri yürürlükte bulunan OHAL'in 25 Ekim Pazartesi baştan uzatılması bekleniyordu. Ancak Sisi, Facebook hesabından güzeşte pazartesi akşamı yayımladığı açıklamada, OHAL'i kaldırdığını duyurdu.
Sisi açıklamasında "Yıllar sonraları evvela defa, ülkenin tamamında OHAL'in kaldırılmasına değişmeyen verdim. Uzun zamandır savaşım ettiğimiz bu hatırat beraberce yaşamaktan mevki duyuyorum. Mısır, vefakâr halkı sebebiyle bundan sonraları alanda düzenlilik ve denge vahası biçimine geldi." ifadesini kullandı.
Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü Bessam Radi de sonucu zamanı adına nitelendirerek, bu sonucu ilerleyici günlerde bakanlıkları havi ait maada kararların izleme edeceğini belirtti.
OHAL'in kaldırılması sonucu birtakımı kazanımları yanı sıra getirse de bunun gerektirmiş olacağı beklenir politik ve türel neticeler ise endişelere biçim açıyor.
Çeşitli davalarda yargılanan sanıkların yılgı mahkemelere sevkinin kaldırılması, temyiz hakkının elde edilmesi, dolaşım, tevakkuf ve nakil engellemelerinin kaldırılması ve insanoğlu haklarının ve çıplak çalışmanın güçlendirilmesi, OHAL'in kaldırılmasıyla elde edilecek kazanımlar ortada sayılıyor.
Dile getirilen endişeler ortada ise "olağanüstü çözüm yasaları benzeşim yasaların uygulanmasına, yılgı muhakeme ve soruşturmalara bitmeme edilmesi ve politik tutukluların başıboş bırakılmaması" toprak alıyor.
Mısırlı hukukçular, OHAL'in kaldırılmasıyla elde edilmiş kazanımları şu şekilde sıralıyor:
Olağanüstü yargılamaların kaldırılması
Anayasa hukuku uzmanı Şevki es-Seyyid, Sada'l Beled gazetesine verdiği demeçte, "OHAL'in kaldırılması kararının, yılgı Yüksek Devlet Güvenlik Mahkemeleri denli mahkemelerde yılgı yargılamaların kaldırılmasını ve bulunan ukubet kanunlarına uyarınca alışılagelen yargılamaların yapılmasını gerektirdiğini" belirtti.
Sivil ortak gurur bulunan Mısır Kişisel Haklar Girişimi de meydana getirdiği açıklamada, yılgı çözüm döneminde, sanıkların, yılgı mahkemelerin kararlarına itiraz, temyiz ve istinaf denli anayasa yollarına müracaat hakkının olabilir olmadığını hatırlattı.
Temyiz hakkının elde edilmesi
Ülkede muhaliflerle ait davalarda bilirkişi Mısırlı avukat Ahmed Hilmi, içtimai paylaşım sitesi Facebook hesabından yayımladığı açıklamada, bu kararın gözleyen davalar düşüncesince ortak yarar bulunduğunu belirterek, OHAL'in kaldırılması sonucunda gelecek günlerde ukubet mahkemelerine gönderme edilmesi beklenir davalarda itiraz düşüncesince temyize gidebileceğini kaydetti.
Hilmi, bu kazanımın, önümüzdeki devir diliminde yargılanacak sanıklar düşüncesince enikonu ehemmiyetli ve can alıcı bulunduğunu vurguladı.
Kahire Temyiz Mahkemesi Başkanı Abdullah el-Baca, ülkenin resmi gazetesi Ahbaru'l Yevm'e meydana getirdiği açıklamada, "Yeni ortak anayasa yahut değişmeyen çıkması halinde, maznun düşüncesince en makul olanı uygulanacaktır." ifadesini kullandı.
Dolaşım, tevakkuf ve nakil engellemelerinin kaldırılması
Olağanüstü halin anons edilmesiyle dayatılan ve yürürlükten kaldırılmasıyla ilga edilecek bulunan en ehemmiyetli kısıtlamalardan birileri da bölümsel ve şişko sokağa çıkacak yasakları, dolaşım, nakil ve tevakkuf kısıtlamaları ve birtakımı sahaların boşaltma edilmesi oldu.
İnsan haklarının ve çıplak çalışmanın güçlendirilmesi
OHAL'in kaldırılmasından elde edilmiş ortak maada yarar ise insanoğlu hakları ve çıplak emek harcamayı güçlendirecek bu yasalı atılımın desteklenmesi adına tabir ediliyor.
Ulusal İnsan Hakları Konseyi üyesi Said Abdulhafız, ülkenin resmi sav ajansı MENA'ya meydana getirdiği açıklamada, Sisi'nin 11 Eylül'de yayımladığı 1. Stratejik ve Ulusal İnsan Hakları Bildirisi'nde, yılgı halin ve etkilerinin sonlandırılması da karışma kimi kararlar alınarak amme özgürlüklerinin güçlendirilmesi düşüncesince adımlar atılacağı lafı verdiğini hatırlattı.
Abdulhafız, yılgı halin sona erdirilmesinin, vatandaşa kişiye yaraşıklı ortak dirim getirmek düşüncesince özgürlükleri ve hakları artıracağını, insanoğlu hakları ve rastgele muhtelif çıplak düzentileme dalında ortak atak gerçekleştirecek sponsor adımlara biçim açacağını laflarına ekledi.
Karara bağlı dile getirilen endişeler ise üç başlıkta toplanıyor:
Olağanüstü çözüm yasalarının benzeşim kanunlar uygulanmaya bitmeme edilecek
Avukat ve hukukçu Nasır Emin, Facebook hesabından meydana getirdiği açıklamada, yakalama, kontrol ve hapsetmeye müsaade sağlayan yılgı kanunların tümünün, Terörle Mücadele Kanunu ve Terör Yapıları Kanunu denli halen yürürlükte bulunan maada hükümlere aktarıldığını ve bunların uygulanmaları düşüncesince yılgı çözüm anons edilmesine lazım olmadığını belirtti.
Mısır Kişisel Haklar Girişimi (EIPR), yılgı halin sona erdirilmesinden duyduğu memnuniyetin aksine, 26 Ekim'de meydana getirdiği açıklamada, bu adımın ilkin yılgı çözüm yasasının yetkilerinin çoğunu meşrulaştıran ve ukubet kanunlarıyla temelli adına birleştiren maada mevzuatla beraberce çıtırbom olacağını belirtti.
Olağanüstü yargılamalar ve soruşturmalar bitmeme edecek
Olağanüstü çözüm kanunu metni kapsamındaki yılgı mahkemelerin, Cumhuriyet Savcılığı kabilinden kendilerine devretme edilen yahut silme edilmeden evvela incelemeye başladıkları hepsi davaları görmeye bitmeme edeceği dökme açıklamada, ilkin sanıkların çoğunun ihtiyati mevkufiyet süresini doldurmuş bulunduğu düşüncesince bu yargılamaların durdurulması çağrısında bulunuldu.
Avukat Ahmed Hilmi de bu davaların alışılagelen mahkemelere gönderme edilmeyeceğini, mahkemenin davayı yılgı çözüm mahkemesi adına görmeye ve karara bağlamaya bitmeme edeceğini, bu yüzden kararın temyize yayıncı olamayacağını belirtti.
Hilmi, Devlet Güvenlik Savcılığı'nın hususi savcılığın ortak şubesi bulunduğu düşüncesince ve kurulduğu günden bugüne derece emek harcamaları bitmeme etmiş bulunduğu düşüncesince kararın da ortak tesiri olmayacağını, yılgı halin uygulanması yahut iptali ile ilgisinin bulunmadığını ve bu yüzden Cumhuriyet Savcısının davaların kaymakamlık yetkisi dağılımına uyarınca Devlet Güvenlik Savcılığının yetkilerinin vaktiyle bulunduğu denli kalacağını belirtti.
OHAL'in kaldırılmasının, yönetsel mevkufiyet ve tutukluluğun yenilenmesi davaları üstünde tek türel tesirinin olamayacağını dile getiren Hilmi, "Tutukluların durumlarına gelince, OHAL kararının silme edilmesi, onların dosyasında ortak gelişmeye ayraç ediyor mu etmiyor mu? Bu dosya, kaymakamlık kararlarıyla hevesi sıfır politik ortak karardır." ifadesini kullandı.
Tutukluların başıboş bırakılmaması
Hukukçu Necad el-Beri de Facebook hesabından meydana getirdiği açıklamada, "OHAL'in kaldırılması tabii muştulu ortak sav fakat tesirleri sahaya yansımadığı sürece benim düşüncesince muştulu ortak sav olmayacak." ifadesini kullandı.
Beri, ihtiyati mevkufiyet süreleri 3 yıla derece vasıl tutukluların yargılanmadan başıboş bırakılmasını istem etti.
Siyasetçi ve öğretim üyesi Hasan Nafia ise Twitter hesabından meydana getirdiği açıklamada, "Cumhurbaşkanı Sisi'nin OHAL'i uzatmama kararını kıvançla karşılıyorum ve ümit ederim bu korkusuz adımın peşi sıra hepsi politik tutukluların başıboş bırakılması, gezi yasaklarının kaldırılması ve fonlara el konulmasının silme edilmesi ile sonuçlanacak apayrı adımlar da gelir." değerlendirmesinde bulundu.
