Dakar
Wagner yüklü askerlerinin geçenlerde Sahel'de konuşlanacağı iddiaları üzerine, Mali ile Fransa görünürde yırtık veren krizde akıbet adına Mali'nin Fransız Büyükelçiyi Dışişleri Bakanlığına çağırması, akıllara "Mali, Fransa ile yollarını ayırıyor mu" sorusunu getirdi.
İki dünya arasındaki kriz, Fransa'nın da Sahel'de 2012'den beri yürüttüğü terörle savaşım operasyonlarının etkinliği dair da sorgulamalara bozukluk oldu.
AA muhabiri, Mali'deki çırçıplak maşer örgütleri ve uzmanlara, Fransa Mali ilişkilerinin akıbetini ve Rusya'nın bölgedeki mümkündür pozisyonunu sordu.
Mali Ulusal Gençlik Ağı (RENAJEM) Başkanı Alioune Gueye, ülkedeki yıldırı sorununun, fakat Malililer çeşidinden çözülebileceğini söyledi.
Gueye, bunun düşüncesince Mali ordusunun muktezi maddesel ve fiziksel olanakları sağlayarak, belkili olduğunca aşırı sayıda genci bünyesine katması gerektiğine dikkati çekti.
Fransa ile Mali arasındaki tansiyonun nedeninin hemen Wagner olmadığına aksan özne Gueye, "Bu huzursuzluğun nedeni Fransa'nın, Mali'de etraflıca süredir yürüttüğü askeri operasyonlara karşın terörle mücadelede meyve alınamaması. Mali halkı, Fransa'nın Mali'de geçirdiği epeyce senenin peşi sıra hala oda boncuğu tekâmül göremedi ve bundan on paralık mutlu değil. Teröristler, Bamako'ya akilane ilerliyor. Halk bundan sonra ortak meyve kıymetlendirmek istiyor, lakin görünürde elle tutulur ortak yarar yok." değerlendirmesinde bulundu.
"Wagner, Fransa düşüncesince Demokles'in kılıcı olabilir"
Mali'nin Fransa'yla bağları ağız ağıza almak istemediğini kaydeden Gueye, laflarını şu halde sürdürdü:
"Mali'de er ağırlıklı ortak hükümet var. Sahayı ve terörle mücadeleyi biliyorlar. Yabancı askeri güçlerle de baş başa ön cephede savaştılar. Dolayısıyla Mali'nin terörle mücadelede dünkü partnerlerle emek harcaması icap ettiğinin farkındalar. Bu hükümran ortak devletin en saf hakkı. mesela Burkina Faso, defans sanayisinde Türkiye ile ehemmiyetli ortak teşrikimesai yaptı. Mali'nin de ayrımsız şeyi yapması akıbet etap doğal. Fransa ise bu yaklaşımı bölgedeki hakimiyetini kaybetmiş olduğu biçiminde yorumluyor. Esasen Fransa ve Mali'nin birbirine gereksinimi var."
Gueye, Fransa'nın Sahel'de Rusya ile fen adına çalışabileceğini fakat Rusya'nın henüz fazlasını arzu ettiğini, Fransa'nın da Sahel'deki varlığını Rusya'yla büzüşmek istemediğini vurguladı.
"Wagner, Sahel'de Fransa'nın başlangıcında adeta Demokles'in kılıcı kadar ortak pozisyonda olabilir. Hem Rusya'nın Sahel'e girişinin şeklini açabilir tıpkı zamanda bu sayede Mali, Fransa ile iş donanmasında al çizgilerini henüz kupkuru halde belirleyebilir." yorumunu özne Gueye, Mali'nin güvenliğini ve iktisadi bağımsızlığını kendisinin sağlaması gerektiğine ayraç etti.
"Mali kartlarını açıkça oynamalı"
Londra SOAS Üniversitesinden Malili siyasal çözümleyici ve hukukçu Bassirou Ben Doumbia ise Mali'nin bundan sonra kaderini Fransa'nın eline tasarruf etmek istemediğini ve dünkü ortak arayışta bulunduğunu dile getirdi.
Doumbia, "Fransa ve Avrupa Birliğinin, Wagner ile ilişik açıklamaları cezaevi uğrunda bulundurulduğunda Fransa'nın Sahel'de Rusya ile teşrikimesai ika ihtimali yok. Bu noktada Mali'nin zat kendilerini belirleyerek, terörle savaşım düşüncesince hepsi partnerlere dirlik kartlarını açıkça oynaması gerekiyor." diyerek konuştu.
"Mali, kimseden zat adına savaşmasını beklememeli"
Mali'de çalışkanlık yayınlayan çırçıplak maşer örgütü Somut Eylemler İçin Birlik (RAC) Başkanı Thera İbrahima Kalilou da Mali'nin Fransa ile ilişkilerini fek niyetinde olmadığını ve dü ülkenin zamanı bağlarının bulunduğunu anımsattı.
Kalilou, akıbet devirde Fransa-Mali arasındaki gerilimin nedeninin ise er ağırlıklı hükümet bulunduğunu dile getirerek, şu eleştirilerde bulundu:
"Bu gerilimin sebebi, önceliği en çelimsiz müddette demokratik intihabat düzenlemesi müstelzim Mali'deki intikal hükümetidir. Zira Fransa, güzeşte yıl Pau kentinde düzenlemiş olduğu zirvede, Sahel'deki askeri varlığını azaltacağını söylemişti. Şunu idrak etmek lazım. Mali'yi terörden Fransa arındıramaz veya Fransız askerleri, Mali devleti adına savaşamaz. Mali ve Fransa birer ortak. Herkes ilişkin düşeni yapmalı. Mali, kimseden zat adına savaşmasını beklememeli."
Thera İbrahima Kalilou, Fransa'nın da oda boncuğu arsıulusal sözleşmeye naşir sıfır hususi ortak yüklü er şirketiyle baş başa ayrımsız alanda olmasının iyice ağır olacağını laflarına ekledi.
Fransa ile Mali arasındaki kriz
Mali Başbakanı Choguel Maiga, Rus asayiş firması Wagner'in ülkede konuşlanacağı iddialarının gündeme gelmesiyle, Mali'den incizap sonucu meydan Fransa'yı, yegâne yönlü akım etmekle suçlamıştı.
Fransa'nın Sahel'de yürüttüğü Barkhane Operasyonu'nun komutanı Laurent Michon da Mali'nin kuzeyindeki üç üsten çekilmeye müteveccih kararla ilişik tahminî 2 senedir Bamako yönetimiyle görüşüldüğünü dile getirmişti.
Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron ise Maiga'nın lafları karşısında hayret bulunduğunu belirterek, "Üst fazladan dü darbenin yaşandığı, hükümet üstelik sıfır ortak ülkeden mevrut bu sıkılma donör izahat benimseme edilemez. Mali devletinin hevesi ilişkin Mali'deyiz. Fransa olmasa Mali teröristlerin eline geçerdi." ifadesini kullanmıştı.
Bu izah üzerine, Fransa'nın Bamako Büyükelçisi M. Joel Meyer, 6 Ekim'de Mali Dışişleri Bakanlığına çağrılmıştı.
Son adına Mali Başbakanı Maiga, Rus basınına verdiği mülakatta, Fransa'ya ülkenin kuzeyindeki Kidal sahasında ayrı ortak semt oluşturarak, silahlı grupları eğittiği suçlamasında bulunmuştu.
