Tahran
İran ile Azerbaycan arasındaki tatbikat gerginliğinin peşi sıra İran'daki birtakım matbuat organları ve milletvekilleri, Türkiye ve Azerbaycan'a müteveccih diplomatik ahlaka karşıt ve güzel komşuluk ilişkileriyle bağdaşmayacak halde müsvedde faaliyetleri yürüttü. Bu müsvedde kampanyasında ekonomik, siyasi, dini ve kültürel eş değerler görmezden gelindi.
AA muhabirine açıklamada mevcut İranlı uzmanlar, Türkiye'ye erinç ölçülü propagandanın akıllıca olmadığını belirterek, Ankara'nın, zahmetli zamanlarında Tahran'ın yanı sıra durduğunu hatırlattı.
"İran'ın endişesi ve öngörüsü akıllıca değil"
İran'ın emektar Bakü Büyükelçisi Avşar Süleymani, mantık, ahlak ve diplomatlık esasi alınarak düşün belirtilmesi icap ettiğini dile getirerek, "Ahlaksızlığın tek yararı bulunmamaktadır ve amacına da ulaşmaz. Bu cins tavırlar başkalarının bunu kötüye kullanmasına defa açıyor." dedi.
Ermenistan'ın içerisindeki güzergahların karışık bulunduğunu ve bu yüzden İran'ın buraları Avrupa'ya erişmek düşüncesince kullanmadığını anlatım fail Süleymani, şunları söyledi:
"İranlılar Azerbaycan, Hazar ve Rusya ile Gürcistan yollarını yeğleme etti. İran Kapan-Guris güzergahının kapanması biçiminde Azerbaycan-Türkiye'ye dair kalmaktan akıl ediyor fakat bu akıl ve öngörü akıllıca değildir."
Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev'in İran'a alakadar kamyonların Hankendi'ye girişine itiraz ettiklerini ve İran'ın Bakü Büyükelçisi'ni çağırıp bağlanmış yerine bunun sona erdirilmesini istediklerini aktardığına dikkati çekici Süleymani, "Aliyev'e layıkıyla İran meydana getirilen itiraza ehemmiyet vermedi ve bunun üstünde Bakü, Guris-Kapan önünde İran kamyonlarından gümrük vergisi istedi. Bu aşama İran'ın sorununa defa açtı." sanarak konuştu.
"İran ve Azerbaycan Türkiye'nin de katılacağı müzakerat yapmalı"
Bölge devletleri arasındaki iş birliğinin önemine yer veren Süleymani, "İran ve Azerbaycan Türkiye'nin de katılacağı müzakerat yapmalıdır. Bu halde Rusya kıl payı üçüncü devletler fiili gerginlikten kazanç elde etmesin. Rusya, İsrail ve Amerika kıl payı ülkelerden hiçbiri İran, Türkiye ve Azerbaycan'ın menfaatini istemezler." görüşlerini paylaştı.
"İran'da Türkiye'ye erinç yükselen sesler bölüt alakadar değildir"
İranlı iç siyasa uzmanı ve iktisatçı Nevid Cemşidi ise Tahran yönetiminin Arap komşularla dava yaşadığını, Irak ile Suriye'de gün günden zayıfladığını ve Gürcistan'ın da İranlılara müteveccih tahdidat getirdiğini hatırlattı.
Cemşidi, "İran'da Türkiye'ye erinç yükselen sesler bölüt alakadar değildir, bu mevki tarafındandır ve hesapları da farklıdır. Bunun sebeplerinden bir tanesi de Türkiye'yi Azerbaycan'ın izlemsel ve askeri destekçisi görmeleridir." ifadelerini kullandı.
İran'ın Azerbaycan'a müteveccih suçlamalarına dair de Cemşidi, şu değerlendirmeyi yaptı:
"Azerbaycan, ari birlikte dünya yerine değme ülkeyle alım satım kurabilir. İsrail ile de teşrikimesai yapabilir, tabanca alabilir ve yer yağı satabilir. Bu İran karışma kazanmak kıl payı tek ülkeyi ilgilendirmiyor. İran hoppadak motto atıyor ve bunların hiçbiri arsıulusal toplumun onama edeceği hususlar değildir. İran halkının da Türkiye halkı ve yönetimiyle birlikte problemi yok. İranlıların bir fazla fazla Türkiye'yi seviyor, gidip geliyor ve tecim yapıyor."
İran'ın aut siyasetini eleştiren Cemşidi, "İran yönetimi Batı ve Amerika karşıtı hata aut siyaseti dolayısıyla ülkeyi dakika bulunmuş yer aldığı bir hale düşürmüştür. Şimdi de İsrail'in Azerbaycan ile bağlaşık yer aldığı ve Azerbaycan'ın da Türkiye'ye güvenilmiş yer aldığı hissiyatını taşıyor. İran bu yüzden her insana öfkeleniyor ve bu aşırı şişman birlikte hatadır." sanarak konuştu.
"İran ağırbaşlı yaptırımlar altındayken Türkiye asistan oldu"
İran mevki televizyonuna alakadar Arapça neşriyat önleyen Alalam kanalının emektar müdürü ve arsıulusal münasebat uzmanı Hasan Beheştipur da Türkiye aleyhine ölçülü propagandaya tepkime göstererek, "Türkiye ile kalem kavgası biçiminde olmamız gerektiğiyle alakadar anlayış kamuoyunda yayılmamalıdır. İran ağırbaşlı yaptırımlar altındayken Türkiye asistan he ve kazançlı ilişkilerin bitmeme etmesini sağladı." dedi.
Sağduyu çağrısı önleyen Beheştipur, "Sloganlardan ve halkı atalarla kımıldatma etmekten ırak durmalıyız. Türkiye kıl payı ehemmiyetli birlikte komşumuza erinç lojik birlikte yaklaşım sergilemeliyiz. Bazı siyasetler benimsenmese ve zikzak huzursuzluklar olsa da komşuluk adabı dikkate alınmalıdır." ifadelerini kullandı.
