Tahran
İran ile Azerbaycan arasındaki tatbikat gerginliğinin arkası sıra İran'daki birtakımı matbuat organları ve milletvekilleri, Türkiye ve Azerbaycan'a müteveccih diplomatik ahlaka karşıt ve güzel komşuluk ilişkileriyle bağdaşmayacak biçimde müsvedde faaliyetleri yürüttü. Bu müsvedde kampanyasında ekonomik, siyasi, dini ve kültürel kuma değerler görmezden gelindi.
AA muhabirine açıklamada mevcut İranlı uzmanlar, Türkiye'ye huzur hesaplı propagandanın akıllıcasına olmadığını belirterek, Ankara'nın, mütekait zamanlarında Tahran'ın birlikte durduğunu hatırlattı.
"İran'ın endişesi ve öngörüsü akıllıcasına değil"
İran'ın emektar Bakü Büyükelçisi Avşar Süleymani, mantık, ahlak ve diplomatlık asal alınarak düşünüm belirtilmesi icap ettiğini dile getirerek, "Ahlaksızlığın tek yararı yok ve amacına da ulaşmaz. Bu cins tavırlar başkalarının bunu kötüye kullanmasına kez açıyor." dedi.
Ermenistan'ın içerisindeki güzergahların budaklı bulunduğunu ve bu yüzden İran'ın buraları Avrupa'ya iktiran etmek düşüncesince kullanmadığını anlatım fail Süleymani, şunları söyledi:
"İranlılar Azerbaycan, Hazar ve Rusya ile Gürcistan yollarını yeğleme etti. İran Kapan-Guris güzergahının kapanması biçiminde Azerbaycan-Türkiye'ye dair kalmaktan fikir ediyor fakat bu fikir ve öngörü akıllıcasına değildir."
Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev'in İran'a ilişik kamyonların Hankendi'ye girişine itiraz ettiklerini ve İran'ın Bakü Büyükelçisi'ni çağırıp bağlanmış kendisine bunun sona erdirilmesini istediklerini aktardığına dikkati çekici Süleymani, "Aliyev'e uyarınca İran meydana getirilen itiraza ehemmiyet vermedi ve bunun üstünde Bakü, Guris-Kapan önünde İran kamyonlarından gümrük vergisi istedi. Bu etap İran'ın problemine kez açtı." niteleyerek konuştu.
"İran ve Azerbaycan Türkiye'nin de katılacağı danışmalar yapmalı"
Bölge devletleri arasındaki iş birliğinin önemine yer veren Süleymani, "İran ve Azerbaycan Türkiye'nin de katılacağı danışmalar yapmalıdır. Bu biçimde Rusya kadar üçüncü devletler fiili gerginlikten menfaat elde etmesin. Rusya, İsrail ve Amerika kadar ülkelerden hiçbiri İran, Türkiye ve Azerbaycan'ın menfaatini istemezler." görüşlerini paylaştı.
"İran'da Türkiye'ye huzur yükselen sesler çecik ilişik değildir"
İranlı iç yöntem uzmanı ve iktisatçı Nevid Cemşidi ise Tahran yönetiminin Arap komşularla dava yaşadığını, Irak ile Suriye'de gün günden zayıfladığını ve Gürcistan'ın da İranlılara müteveccih tahdidat getirdiğini hatırlattı.
Cemşidi, "İran'da Türkiye'ye huzur yükselen sesler çecik ilişik değildir, bu mevki tarafındandır ve hesapları da farklıdır. Bunun sebeplerinden birisi de Türkiye'yi Azerbaycan'ın ciddi ve askeri destekçisi görmeleridir." ifadelerini kullandı.
İran'ın Azerbaycan'a müteveccih suçlamalarına dair de Cemşidi, şu değerlendirmeyi yaptı:
"Azerbaycan, hür müşterek iklim kendisine gelişigüzel ülkeyle alışveriş kurabilir. İsrail ile de teşrikimesai yapabilir, tabanca alabilir ve yer yağı satabilir. Bu İran engelleme kazanmak az daha tek ülkeyi ilgilendirmiyor. İran hemen sav söz atıyor ve bunların hiçbiri arsıulusal toplumun ikrar edeceği hususlar değildir. İran halkının da Türkiye halkı ve yönetimiyle müşterek problemi yok. İranlıların bir fazla fazla Türkiye'yi seviyor, gidip geliyor ve tecim yapıyor."
İran'ın aut siyasetini eleştiren Cemşidi, "İran yönetimi Batı ve Amerika karşıtı kusur aut siyaseti dolayısıyla ülkeyi dakika bulunmuş yer aldığı hale düşürmüştür. Şimdi de İsrail'in Azerbaycan ile bağlaşık yer aldığı ve Azerbaycan'ın da Türkiye'ye güvenilmiş yer aldığı hissiyatını taşıyor. İran bu yüzden her insana öfkeleniyor ve bu baş döndürücü şişman müşterek hatadır." niteleyerek konuştu.
"İran ağırbaşlı yaptırımlar altındayken Türkiye araştırma görevlisi oldu"
İran mevki televizyonuna ilişik Arapça neşriyat karşıcı Alalam kanalının emektar müdürü ve arsıulusal ilgiler uzmanı Hasan Beheştipur da Türkiye aleyhine hesaplı propagandaya aksülamel göstererek, "Türkiye ile kalem kavgası biçiminde olmamız gerektiğiyle bağlanmış kafa kamuoyunda yayılmamalıdır. İran ağırbaşlı yaptırımlar altındayken Türkiye araştırma görevlisi ha ve hesaplı ilişkilerin bitmeme etmesini sağladı." dedi.
Sağduyu çağrısı karşıcı Beheştipur, "Sloganlardan ve halkı atalarla kımıldatma etmekten ırak durmalıyız. Türkiye kadar ehemmiyetli müşterek komşumuza huzur mantık müşterek yaklaşım sergilemeliyiz. Bazı siyasetler benimsenmese ve zikzak huzursuzluklar olsa da komşuluk adabı dikkate alınmalıdır." ifadelerini kullandı.
