Tahran
İran ile Azerbaycan arasındaki tatbikat gerginliğinin arkası sıra İran'daki kimi matbuat organları ve milletvekilleri, Türkiye ve Azerbaycan'a müteveccih diplomatik ahlaka karşıt ve güzel komşuluk ilişkileriyle bağdaşmayacak halde müsvedde faaliyetleri yürüttü. Bu müsvedde kampanyasında ekonomik, siyasi, dini ve kültürel eş değerler görmezden gelindi.
AA muhabirine açıklamada mevcut İranlı uzmanlar, Türkiye'ye huzur ölçülü propagandanın akıllıcasına olmadığını belirterek, Ankara'nın, mütekait zamanlarında Tahran'ın beraberinde durduğunu hatırlattı.
"İran'ın endişesi ve öngörüsü akıllıcasına değil"
İran'ın emektar Bakü Büyükelçisi Avşar Süleymani, mantık, ahlak ve diplomatlık esasi alınarak düşün belirtilmesi icap ettiğini dile getirerek, "Ahlaksızlığın tek yararı bulunmamakta ve amacına da ulaşmaz. Bu cins tavırlar başkalarının bunu kötüye kullanmasına sefer açıyor." dedi.
Ermenistan'ın içerisindeki güzergahların düğümlü bulunduğunu ve bundan dolayı İran'ın buraları Avrupa'ya erişmek düşüncesince kullanmadığını anlatım fail Süleymani, şunları söyledi:
"İranlılar Azerbaycan, Hazar ve Rusya ile Gürcistan yollarını yeğleme etti. İran Kapan-Guris güzergahının kapanması şeklinde Azerbaycan-Türkiye'ye değgin kalmaktan düşünce ediyor fakat bu düşünce ve öngörü akıllıcasına değildir."
Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev'in İran'a ilgilendiren kamyonların Hankendi'ye girişine itiraz ettiklerini ve İran'ın Bakü Büyükelçisi'ni çağırıp bağlanmış kendisine bunun sona erdirilmesini istediklerini aktardığına dikkati çekici Süleymani, "Aliyev'e uyarınca İran meydana getirilen itiraza ehemmiyet vermedi ve bunun üstünde Bakü, Guris-Kapan amacında İran kamyonlarından gümrük vergisi istedi. Bu aşama İran'ın sorununa sefer açtı." niteleyerek konuştu.
"İran ve Azerbaycan Türkiye'nin de katılacağı müzakerat yapmalı"
Bölge devletleri arasındaki iş birliğinin önemine yer veren Süleymani, "İran ve Azerbaycan Türkiye'nin de katılacağı müzakerat yapmalıdır. Bu halde Rusya kabilinden üçüncü devletler fiili gerginlikten kazanç elde etmesin. Rusya, İsrail ve Amerika kabilinden ülkelerden hiçbiri İran, Türkiye ve Azerbaycan'ın menfaatini istemezler." görüşlerini paylaştı.
"İran'da Türkiye'ye huzur yükselen sesler bölüt ilgilendiren değildir"
İranlı iç yöntem uzmanı ve iktisatçı Nevid Cemşidi ise Tahran yönetiminin Arap komşularla dava yaşadığını, Irak ile Suriye'de gün günden zayıfladığını ve Gürcistan'ın da İranlılara müteveccih tahdidat getirdiğini hatırlattı.
Cemşidi, "İran'da Türkiye'ye huzur yükselen sesler bölüt ilgilendiren değildir, bu mevki tarafındandır ve hesapları da farklıdır. Bunun sebeplerinden birisi de Türkiye'yi Azerbaycan'ın izlemsel ve askeri destekçisi görmeleridir." ifadelerini kullandı.
İran'ın Azerbaycan'a müteveccih suçlamalarına değgin de Cemşidi, şu değerlendirmeyi yaptı:
"Azerbaycan, ari birlikte iklim kendisine gelişigüzel ülkeyle alım satım kurabilir. İsrail ile de teşrikimesai yapabilir, tabanca alabilir ve yer yağı satabilir. Bu İran müdahale peyda etmek az daha tek ülkeyi ilgilendirmiyor. İran hoppadak sav söz atıyor ve bunların hiçbiri arsıulusal topluluğun ikrar edeceği hususlar değildir. İran halkının da Türkiye halkı ve yönetimiyle birlikte problemi yok. İranlıların bir aşırı Türkiye'yi seviyor, gidip geliyor ve tecim yapıyor."
İran'ın aut siyasetini eleştiren Cemşidi, "İran yönetimi Batı ve Amerika karşıtı kusur aut siyaseti zımnında ülkeyi zaman bulunmuş yer aldığı bir hale düşürmüştür. Şimdi de İsrail'in Azerbaycan ile bağlaşık yer aldığı ve Azerbaycan'ın da Türkiye'ye güvenilmiş yer aldığı hissiyatını taşıyor. İran bundan dolayı her insana öfkeleniyor ve bu aşırı iri birlikte hatadır." niteleyerek konuştu.
"İran ciddi yaptırımlar altındayken Türkiye asistan oldu"
İran mevki televizyonuna ilgilendiren Arapça neşriyat önleyen Alalam kanalının emektar müdürü ve arsıulusal ilgiler uzmanı Hasan Beheştipur da Türkiye aleyhine ölçülü propagandaya reaksiyon göstererek, "Türkiye ile kalem kavgası şeklinde olmamız gerektiğiyle dayalı kafa kamuoyunda yayılmamalıdır. İran ciddi yaptırımlar altındayken Türkiye asistan he ve hesaplı ilişkilerin bitmeme etmesini sağladı." dedi.
Sağduyu çağrısı önleyen Beheştipur, "Sloganlardan ve halkı atalarla kımıldatma etmekten ırak durmalıyız. Türkiye kabilinden ehemmiyetli birlikte komşumuza huzur lojik birlikte yaklaşım sergilemeliyiz. Bazı siyasetler benimsenmese ve mütekabil huzursuzluklar olsa da komşuluk adabı dikkate alınmalıdır." ifadelerini kullandı.
