15 Ekim Dünya El Yıkama Günü yardımıyla açıklamada bulunan Trakya Üniversitesi Tıp Fakültesi Halk Sağlığı Anabilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Faruk Yorulmaz, Covid-19 salgınıyla uğraş çağında el yıkama ve hıfzıssıhha mevzusunun öneminin hâlâ dobra anlaşıldığına aksan yaptı.
Covid-19 salgını, vatandaşların topu topu alışkanlıklarını bulunduğu kabilinden el yıkama alışkanlıklarını da değiştirdi. Salgın önceleri sonsuz ellerini yıkayan şahıslar tutturuk kabilinden görülürken, salgınla uğraş çağında topluluğun değme kesiminin el yıkamayı alışkınlık biçimine getirmiş bulunduğu görüldü.
Her gündüz tekraren telefona dokunup ayrıksı bölgelere dokunulduğunu, nedeniyle baş döndürücü sayıda mikrobun telefonlara bulaştırıldığını kail Prof. Dr. Yorulmaz, "Sonra o telefonu kulağımıza götürüyoruz. Yüzümüze bulaştırmış oluyoruz. En kesif tercih ettiğimiz araçlardan biri bulunan cep telefonuyla bedenimize mikrop almış oluyoruz" dedi.
"Bulaşıcı rahatsızlıkların yüzdelik 80'i yabancılar eliyle taşınıyor"
Çevre ile taalluk sağlamada en ehemmiyetli örgen bulunan ellerle gündüz süresince sert baş döndürücü yere, eşyalara, insanlara, paraya, çarpıcılık anahtarlarına, besinlere dokunulduğuna yer veren Tıp Fakültesi Halk Sağlığı Anabilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Faruk Yorulmaz, bu sebeple, rahatsızlıkları gerçekleştiren mikropların ve gayrı kirliliklerin en bedava bulaşacağı organların da gene yabancılar bulunduğunu söyledi. Elle dokunulan topu topu maddelerin sayımsız mikrop veya ayrıksı kirlilikler bulundurabildiğini kail Prof. Dr. Yorulmaz, bulaşan rahatsızlıkların yüzdelik 80'inin yabancılar eliyle taşındığını vurguladı.
Eğer yabancılar yeteri kadar ak pak değilse bulunan kirlilikler ve mikropların böylecene vücuda bulaştırılabileceğini tabir fail Prof. Dr. Yorulmaz, "Buna ek kendisine ellerimiz yeteri kadar ak pak değilse dokunduğumuz çocuklarımıza, yaşlılarımıza, gayrı karı bireylerine de mikrop ve gayrı kirlilikler ile maraz bulamak mümkündür. Dokunduğumuz yiyecekler, tabaklar, kaşıklar, gayrı eşyalar yolu ile de kirlilikleri ve artışını sürdürmekte bulunan güneş tacı virüs de engelleme edinmek kıl payı mikropları sevdiklerimize bulamak mümkündür" ifadelerine toprak verdi.
"Eldeki mikropların yüzdelik 99,9'u akla yatkın yıkama ile uzaklaştırılabilir"
Hastalık ve mikroplardan korumanın en bedava ve can alıcı yolunun, ellerin akla yatkın biçimde yıkanması bulunduğunu tamlayan Prof. Dr. Yorulmaz, akla yatkın ortak biçimde yıkama ile eldeki mikropların yüzdelik 99,9'unun uzaklaştırılabileceğini söyledi.
Toplu yaşanılan yerlerde, ilkin de okullarda akla yatkın teknikle el yıkama işleminin alışkınlık biçimine getirilmesi icap ettiğini aktaran Prof. Dr. Yorulmaz, "El hijyeni düşüncesince en makul yol, akar su ve sabunla meydana getirilen minimum 30 saniye periyodik el yıkama ile sağlanabilir. Doğru el yıkama alışkanlığımızın olması, bire ortak sürede evlatlarımızın da bu alışkanlığı kazanmasında baş döndürücü önemlidir. Çünkü dallar kendilerine söylenenlerden baş döndürücü yaptıklarımızdan etkilenmektedir" dedi.
El yıkamada kullanılacak bulunan sabun ve havluların döşenmemiş olması icap ettiğini dile getiren Prof. Dr. Yorulmaz, "Kalıp şeklindeki sert sabunlar, ilkin şişko yaşanılan yerlerde sert baş döndürücü insan kabilinden tekraren kullanıldıkları düşüncesince üzerlerinde nice mikrop barındırırlar. Bu sebeple şişko yaşanmış bulunan yerlerde ve canlı ailelerde sert sabun kullanması makul olmamaktadır. Eğer sert sabun kullanılıyorsa değme kullanımdan sonradan sudan geçirilerek, boyun mekanik kendisine temizlenmelidir. Bu çeşit ailelerde ve şişko yaşanılan yerlerde nakit sabun hâlâ uygundur, hoppadak ele tahsil edilen miktarı kullanılır, geriye kalanı ile değini olmaz. Ancak, nakit sabun miktarı azaldığında, sert arttırma yapılmamalı, kaptaki nakit sabun boşaltılıp, yıkanıp kurulandıktan sonradan sert baştan dünkü nakit sabun doldurulmalıdır. Özellikle canlı grupların kullanması düşüncesince (okullar, alım satım merkezleri gibi) nakit sabun ile beraberce elleri kurulamak düşüncesince kağıt silgi kullanılmalıdır" biçiminde konuştu.
"Ellerimizi hâlâ kesif yıkamaya başladık"
Salgından ilkin ellerini bu derece tetik ve müşkülpesent ortak biçimde yıkamadığını kail vatandaşlardan Dilay Dağdevren, "Pandemi bizim nice alışkanlığımızı arka getirdi. Ellerimizi hâlâ kesif yıkamaya başladık. Titiz davranıyoruz. Özellikle işten çıkıp eve gittiğimde evvel kendisine ellerimi yıkamaya uyanıklık gösteriyorum. Daha tetik yıkıyorum. Sürekli hıfzıssıhha altında oluyorum. Etrafımızdaki kişilerden de bu hıfzıssıhha dair hâlâ tetik olmalarını istiyoruz" diyerek konuştu.
"Virüs hijyene dikkat etmeyen bireylere hâlâ acele bulaşıyor"
Pandemiden ilkin hıfzıssıhha mevzusuna baş döndürücü dikkat edilmediğini kail vatandaşlardan Levent Yaçi, "Pandemiden ahir süreçte hepsi hâlâ baş döndürücü dikkat etmeye başladı. Covid-19 denilen neden değme açıdan hijyene dikkat etmeyen bireylere hâlâ acele bulaşıyor. O nedenden dolayı ellerimizi ferah çokça yıkayacağız ve hijyene dikkat edeceğiz" dedi.
Özlem Ceylan
