Ankara
Birinci Dünya Savaşı'nın sona ermesinin 103. yılında, AA muhabiri savaşın neticeleri ve evren haritasında meydana getirdiği değişimleri derledi.
Bugün Saraybosna'yı gezen her insanın görüşme etmiş olduğu zamanı katalog binasına biraz beniz m. uzaktaki Saraybosna Müze binasının kenar pencerelerinden birinin altında, kadem seviyesinde birlikte yazıt toprak alır. Bu kitabede, Avusturya-Macaristan veliahdı Franz Ferdinand ve eşinin bu aşamada Gavrilo Princip kabilinden öldürülmüş olduğu yazılıdır.
Princip'in o çağ ateşlediği silah, dünyada 4 yıl sürecek birlikte global savaşın başlangıcı oldu.
Avrupa merkezli fakat sömürgeler ile 40 ülkenin katılmış olduğu harpte İngiltere, Fransa, İtalya ve Rusya'nın oluşturduğu İtilaf Devletleri'ne gönül rahatlığı Almanya, Avusturya Macaristan ve Osmanlı Devletinin oluşturduğu İttifak Devletleri toprak aldı.
ABD'nin başlamasından 3 yıl sonradan katılmış olduğu harp 2018'de sona ererken, nice cepheyi yada ciddi yeri ele eylemek talip etraf ortada 20'den aşkın şişman ve önemsiz kabiliyetli harp yaşandı.
Somme Savaşı'nda 1 milyondan aşkın er öldü
Bu savaşlardan en hunriz geçenleri Almanya ile Fransa ortada yaşandı. Fransa, bu savaşlarda İngiliz ve Kanada askerlerinden de dayanaklık etmek aldı.
Bugün Polonya ve Ukrayna sınırları süresince küsurat Galiçya bölgesindeki cephenin yarılması Avusturya'nın bası altında olması dolayısıyla Fransa'ya hücumcu Alman güçleri, Somme Savaşı'nda gönül rahatlığı karşıya geldi.
Toplamda 3 milyondan aşkın askerin katılmış olduğu Somme Savaşı, kestirmece 1 milyondan aşkın ölümle adamlık tarihinin en hunriz savaşlarından olurken, Birinci Dünya Savaşı da "en şişman kayıplar maruz savaş" alegori kayıtlara geçti.
Nazi Almanyası diktatörü Adolf Hitler de bu harpte onbaşı alegori savaştı.
Aynı devirde gene Fransa ve Almanya ortada yaşanmış bulunan Verdun Savaşı'nda ise 750 bin ile 950 bin ortada bireyin yaşamını kaybetmiş olduğu kestirim ediliyor.
Avrupa nüfusunun yüzdelik 7'si harpte öldü
Türk zamanı açısından ehemmiyetli bulunan Çanakkale ve Kut-ül Amare savaşları, Sarıkamış Harekatı, Yemen ve Filistin cepheleri de Birinci Dünya Savaşı devrinde yaşanmış ve tarihte yerini almış olaylar.
Osmanlı ordusu, özlük toprakları ve müttefiklerine dayanaklık etmek düşüncesince gittiği topraklarda verdiği savaşlarda 700 binin üstünde zayi verdi. Bu kayıpların 200 binden fazlasını Çanakkale'de kaybeden Osmanlı ordusunun zaman birlikte bölümü gayrimenkul dışındaki şehitliklerde gömülü binlerce askeri de bulunuyordu.
Savaşın son yılı bulunan 1918'e gelindiğinde etraf ortada mütareke görüşmeleri başladı. Bu görüşmelerin kararında önceki Bulgaristan arkası sıra da Osmanlı, Avusturya-Macaristan ve Almanya'nın yenilgiyi onama etmesiyle harp sona erdi.
Birinci Dünya Savaşı'nın kararında kâffesi dünyada toplamda 17 milyon isim yaşamını kaybederken, kestirmece 21 milyon isim de yaralandı. Bu nüsha 1918'de Avrupa nüfusunun kestirmece yüzdelik 7'sini evren nüfusunun ise yüzdelik 1'ini oluşturuyordu.
Avrupa'nın üç şişman imparatorluğu tarihten silindi
Savaş hoppadak ölmüş sayılarıyla değil evren siyasal haritasında namevcut bulunan iklim sayısıyla da dikkati çekiyor. Bu harp öncesinde Avrupa'da mevcut 3 şişman imparatorluk, birlikte müddet sonradan gün sahnesinden silinirken toy ülkeler ortaya çıktı.
O devirde toprak meydan 3 Avrupa imparatorluğundan Türkiye, Çekoslovakya, Avusturya, Macaristan, Polonya, Estonya, Litvanya, Yugoslavya kabilinden nice iklim ortaya çıkarken harp esnasında yıkılan Rus Çarlığı namına ise Sovyetler Birliği kuruldu.
Orta Doğu'da ise Osmanlı topraklarında bugünün Arap ve Körfez devletleri kuruldu.
Bugün gerilimlere etmen bulunan son ihtilafının, siyasal anlaşmazlıkların ve komşular arası gerilimlerin bir çok bu zamanda ortaya çıktı.
Dünya, savaşın arkası sıra tarihin o vakte derece görmüş olduğu en şişman konuşu buhranı da yaşadı. 1920'lerin böylece pırtlak verici şişman buhran, Hitler kabilinden diktatörlerin doğumuna da sebebiyet verdi.
