Sivas
Dünyada hemen Kaz Dağları'nda yayılış gösterdiği tamlanan maydanozgiller familyasından "Peucedanum urbanii " adlı sanlı endemik bitkiye Sivas Cumhuriyet Üniversitesi ve Balıkesir Üniversitesinin yürüttüğü plan kapsamında Kaz Dağları'na 6 kat gidip araştırı eden dü bilgi insanı kabilinden seneler sonradan baştan rastlandı.
Sivas Cumhuriyet Üniversitesi Fen Fakültesi Biyoloji Bölümü Botanik Ana Bilim Dalı Öğretim Üyesi ve plan yürütücüsü Prof. Dr. Hüseyin Aşkın Akpulat ile Balıkesir Üniversitesi Necatibey Eğitim Fakültesi Matematik ve Fen Bilimleri Eğitim Bölümü Biyoloji Eğitimi Ana Bilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Tuncay Dirmenci, evvela kat 1883 senesinde Kaz Dağları'nda birleşen "Peucedanum urbanii" isminde endemik bitkiyi baştan hatırlamak düşüncesince plan hazırladı.
Avrupa'daki herbaryumlarda (Kurutulmuş bitki örneklerinin mahsus ortak sistemle düzenlenerek saklandığı yer) sergilenen fakat ortak hâlâ bulunamayan endemik bitkiyi göresimek düşüncesince nice kat Kaz Dağları'na revan Akpulat ve Dirmenci, 10 Eylül 2021'de Bayramiç yöresinde "Peucedanum urbanii"yi yemişli adına buldu.
Bölgede aşırı sayıda mevcut "Peucedanum urbanii"den ortak skor toplandı. Bitki, Cumhuriyet Üniversitesi Fen Fakültesindeki herbaryumda malzeme biçimine getirilip topu topu araştırmacıların hizmetine sunulacak.
Prof. Dr. Hüseyin Aşkın Akpulat, AA muhabirine, projenin Cumhuriyet Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projesi Koordinatörlüğü kabilinden desteklendiğini söyledi.
"Peucedanum urbanii"nin örneğinin Türkiye'de evvela kat 1883 senesinde Kaz Dağları'nda "Sintenis" isminde araştırman kabilinden toplandığını özetleyen Akpulat, "Bu bitki örneği uğur boncuğu ortak yerde biliniyordu ve bu sağlam 1883 yılından itibaren on paralık toplanmamıştı. Edinburgh'taki herbaryum ziyaretlerinde bu örnekleri gördüğümüzde, bunların meyvelerinin olmadığını gördük ayrıca 1945 senesinde Türkiye florası yazıldığında bu sağlam merkum fakat bu örnekte ürün kısımları belirtilmemişti." dedi.
Dünyada hemen Kaz Dağları'nda yayılış yayınlayan "Peucedanum urbanii"yi göresimek düşüncesince hâlâ evvela 5 posta Kaz Dağları'na gittiklerini fakat son alamadıklarını tamlayan Akpulat, 6. gidişlerinde örneği bulduklarını dile getirerek, "Bu sağlam Türkiye herbaryumlarında yoktu. Bu sebepten bu sağlam aşırı ehemmiyetli ve endemik ortak tür. Biz de ısrarla bu türün ardına icraat ve tetkikat yaptık." sanarak konuştu.
"138 sene sonradan yemişli adına evvela kat toplandı"
Bitkiyi Prof. Dr. Tuncay Dirmenci ile Kaz Dağları'nda baştan bulmanın mutluluğunu yaşadıklarını özetleyen Akpulat, şunları kaydetti:
"Biz evvela kat yemişli sağlam topladık ve bu yemişli sağlam sebebiyle de Türkiye florasındaki kem bulunan kısımları tamamlayacağız. Örneğimizi en endamsız sürede yazı biçiminde yayımlayacağız. Bunun önemi şu, 1883 senesinde ülkemizden biricik bitki dünkü çeşit adına yapılmaktadır ve bu sağlam bitki hâlâ sonradan uğur boncuğu devir toplanmamış, kayıtlarda yok. Yurt haricinde 11 parça herbaryumda ise bu sağlam var. Bu örneklerin hiçbirisinde ürün bulunmadığı düşüncesince şek vardı. Biz bu örneği 138 sene sonradan baştan biriktirerek asıl bulunduğunu ortaya çıkardık. Örnekteki farklılıkları da belirleme ederek en endamsız sürede yayımlayacağız. Kaz Dağları'nda bu bitkinin de varlığını belirleme etmiş olduk."
Doğadan birleşen bitki türlerinin ortak örneğinin herbaryumlarda saklandığını tamlayan Akpulat, bitkinin adı, toplandığı yer, tarih, yükselti, toplayan bireyin ve bitkiyi adlandıran bireyin ismi mukayyet etiketle kartonlara yapıştırılıp korunduğunu tabir etti.
Akpulat, bitkilerden tahsil edilen herbaryum örneğinin, o bitkinin bulunmuş olduğu yerle ilgilendiren ilmî tez bulunduğunu da laflarına ekledi.
