Batı’daki 'sürgün Doğulu' Edward Said’in vefatının üstünden 18 sene geçti

Kudüs

Amerika’da canlı nezdinde Filistinli namına hem oryantalizme icra ettiği eleştirilerle hem Filistin davası düşüncesince verdiği mücadeleyle maruf nezdinde bilgelik insanı, nazariyatçı ve insanoğlu hakları aktivisti bulunan Edward Said’in 25 Eylül 2003’te yaşamını kaybetmesinin üstünden 18 sene geçti.

"Araplığı açıkça anlaşılan bulunan Said soyadına iletilen iliştirilmiş, angutluk derecesindeki İngiliz Edward namına alışmam 50 yılımı aldı." diye Filistinli Arap kimliğine düzen bağı nezdinde bağlılaşım ortaya koyan Said’in, İsrail-Filistin problemininin domestik nezdinde maslahat olmaktan çıkarak, diyalekt ve üniversal meseleye dönüşmesine nezdinde tomar çelimli katkıları oldu.

Filistin’in yankılanan sesi bulunan Said, yaşamadığı ülkesini, hepsi filiz edilenler, sığınmacılar ve göçmenler düşüncesince nezdinde sembole dönüştürerek filiz bavulunda başkentlerden başkentlere dolaştırıp, bu halini Kış Ruhu isminde kitabında, "Gerçekten de sığınmacı çağıdır bu süresince yaşadığımız çağ, yerinden edilmiş eş çağı, kitlesel hicret çağı." ifadeleriyle anlatmıştı.

Said, süresince yaşamış olduğu Batı’nın inam yapısının ve bilinç dünyasının ziyasız alanlarını yayma fail Filistinli nezdinde bilgili olmasının yanı esna noktayı ulaştığında Doğulu nezdinde maşer bulunan Filistinliler düşüncesince edilgen taharri memuru polis dayanma ve vakfe seçimi namına taş atan nezdinde eylemci de olmuştu.

Doğduğu topraklara ırak büyüyen ve yaşamış olduğu gurbette "öteki" olmanın çilesini çekici nezdinde Doğulu namına bilim, sanat, kültür, yüksekokul ve literatür dünyasında adından gır ettiren Said, 68 salname ömrüne onlarca eser, yüzlerce yazı ve konferansın yanı esna Filistin davasının bilfiil süresince toprak alarak gelişim adamlığını da sığdırdı.

AA ekibi, vefatının 18’inci senesinde Said’in Kudüs’te doğduğu lüp acemi halini görüntüledi, DOĞRU dostu Kudüslü talim üyesi Mehdi Abdulhadi ile Said’e müteallik nezdinde mülakat yaptı.

Said Kudüs’te doğdu, Kahire’de büyüdü

Batı’daki "sürgün Doğulu" namına tanıdık Filistinli isminde sanlı düşünücü ve Filistin davasının çelimli nezdinde savunucusu bulunan Said, 1 Kasım 1935'te Kudüs’ün Talibiyye Mahallesi'nde Filistinli Hristiyan nezdinde ailenin evladı namına dünyaya geldi.

Zengin nezdinde iş kadını bulunan Kudüslü Vedi Said ile Nasıralı Hilda Musa’nın evladı bulunan Said, Filistin’de Araplarla Yahudiler arasındaki gerilimin artışından ötürü endişeye kapılan ailesi ile beraberce 1947’de Mısır’ın başkenti Kahire’ye yerleşti.

Said, çocukluğunun evvel 12 yılını geçirdiği Kudüs’te, o zamanın önde mevrut okullarından birisi bulunan Saint George Akademisi’nde nezdinde müddet okudu.

Ailesiyle yerleştiği Kahire’nin en dobra okullarında okuyan Said, elan sonradan gittiği Amerika’nın Princeton Üniversitesi’nde 1957’de lisans eğitimini, bire nezdinde üniversitede 1960’ta erdemli lisans eğitimini tamamlarken, Harvard Üniversitesi’nden de doktora derecesini aldı.

Arapça ve İngilizcenin yanı esna Fransızca, Almanca, İspanyolca ve İtalyanca da bilici Said, Columbia Üniversitesi’nde talim üyeliği yaparken 1992 senesinde bire nezdinde üniversiteden müderris unvanını kazandı.

Öte taraftan 1978’de kaleme almış olduğu ve ışıma felsefesi ile müstemlekecilik arasındaki murdar ilişkiyi gözler önüne serdiği "Oryantalizm" isminde eseriyle Arap ve arsıulusal aydın ortamı zenginleştirirken, bu işaret ona toptan nezdinde ebat da kazandırdı.

Filistin halas mücadelesine katıldı

Said, vefatından nezdinde müddet evvela yayınladığı "Yersiz Yurtsuz" isminde otobiyografisinde, “1967 yılı benim düşüncesince ve bildiğim değme obje düşüncesince yıkıcıydı. O vakitler Amerika'da yalnızdım, iri nezdinde galebe duygusu vardı -sadece Yahudiler ortada değil- hepsi ortada da. 67’den sonradan bundan sonradan bire nezdinde eş değildim. Savaşın şoku beni Filistin mücadelesinin giriş ​​noktasına itti." demişti.

Bağımsız hükümran nezdinde Filistin devletinin kurulması düşüncesince nezdinde tomar ağır nezdinde savaş sergileyen Said, 1977’de Filistin Kurtuluş Örgütünün (FKÖ) erdemli otoritesi bulunan Filistin Ulusal Konseyine ari elçi namına katıldı.

Said, solcu aydın kimliğiyle, çizgisinde toprak almış olduğu Yasir Arafat’ı, Oslo görüşmelerinde (Filistin-İsrail sulh görüşmeleri) nezdinde tomar kabullenmiş nezdinde siyasa izlemekle eleştirerek, 1991’de tahminî 15 senedir fariza icra ettiği Filistin Ulusal Konseyinden istifa etti.

Göç etmiş olduğu vatanı Filistin’e ve Kudüs’e fakat Amerikan vatandaşlığı aldıktan sonradan 1992’de dönebilen Said, bire nezdinde zamanlarda koku kanserine yakalandı.

İsrail’in kurulmasından sonradan ismi Komemiyut namına değiştirilen ve Batı Kudüs’te küsurat Talibiyye Mahallesi'ndeki evinden nezdinde eserin bile kalmadığı Said, rahatsızlığı ilerlemeden endamsız müddet evvela yazdığı Yersiz Yurtsuz’u yayınladıktan 4 sene sonradan 25 Eylül 2003’te yaşama gözlerini yumdu.

New York’ta ölüm fail Said’in cenazesi vasiyeti üzerinde Lübnan’a getirilerek, başşehir Beyrut’un kuzeybatısındaki Brummana’da mevcut Protestan mezarlığına defnedildi.

Dostu Abdulhadi Said’i anlatıyor

Filistin Uluslararası İlişkiler Akademik Topluluğu (PASSIA) Başkanı Dr. Mehdi Abdulhadi, Said’i anlatırken devir zamane romanesk anlamış olur yaşayarak "Edward Said’le nice kat Kudüs’te mukarenet fırsatım oldu. Said, Kudüs’e ve okumuş olduğu Saint George Okulu’na dinamit ve özlenti ile doluydu." dedi.

Abdulhadi, Said’in Kudüs’teki hayatı ve eğitimine müteallik bazısı karartma girişimleri bulunduğuna bağlı şunları söyledi:

"Hatta Batılılar ve İsrailliler Said’in St. George Okulu’ndaki eğitimine müteallik nezdinde karartma çabasına girmişlerdi. Tabii Said, günce ve öz yaşam öyküsü değerinde bulunan Yersiz Yurtsuz kitabında burada yaşadıklarını dile getirmişti."

"O, hepsi varlığıyla Filistinli nezdinde Arap’tı"

Said’in Filistin ve Arap kimliğinin aydın nezdinde savunucusu bulunduğunu vurgulayan Abdulhadi, "O kökleriyle Filistinli nezdinde Arap’tı. New York’taki evinde, Boston’daki, Michigan’daki ve yüzlerce üniversitedeki konferanslarında bu kimliğine atıfta bulundu." dedi.

Abdulhadi şu biçimde bitmeme etti:

"Filistinli Arap kimliğine 'Bu benim duruşum, bu benim kimliğim' halinde nezdinde düşünür, nezdinde aydın ve nezdinde münekkit namına tamamıyla aksan yaptı. Kimseden çekinmiyor, kimseden korkmuyordu, duraksama etmeden tabir ediyordu bu yapısını."

İsrail’e taş atan nezdinde eylemci

Abdulhadi, Said’in 2000 senesinde Lübnan sınırından İsrail’e akıllıcasına taş attığı tam çekilen ve nezdinde tomar endamsız nezdinde devir süresince hem politika bununla beraber yüksekokul etrafında kavga kopardığı fotoğrafına bağlı ise "Olayın sembollüğü, 'Topraklarımızdan defolun!' söylemidir. Tamamen Mahmud Derviş’in şiirlerinde tabir etmiş olduğu kabilinden 'Topraklarımızdan defolun, tuzumuzdan defolun, havamızdan defolun, dilimizden defolun, varlığımızdan defolun!' İşte bu Filistin’den, Arap topraklarından defolmaları düşüncesince simgesel nezdinde taştı." yorumunu yaptı.

Hişam Şerabi, Velid el-Halidi ve Edward Said’in Amerikan kamuoyunda nezdinde tomar çalışan gösteriş oynayan ehemmiyetli Filistinli şahsiyetler bulunduğunu tamlayan Abdulhadi, "Edward’ı ikisinden ayıran özgülük gün ve anı sermek değil, Batı’nın yukarıdan icra vekili zihniyetini, Arapları kötüleyici bakışını, yayılımcı sömürgeciliği temize sürüm çabasını anlamış olmasıydı." dedi.

Abdulhadi, Said’in postkolonyal devri araştırdığına dikkati çekerek, "İngilizlerin Hindistan işgalini, Belçika’nın Kongo’yu sömürmesini ve bunları temize sürüm gerekçelerini ele alıyordu. İşte bu okumaları Filistin davasına yansıdı. Edward, Filistin davası ile ait kitaplar yazdı. Theodor Herzl’den beri Siyonizm’in nezdinde tomar nezdinde tomar iddiasını çürüttü. Said, nezdinde Filistinli ruhuyla bilim, düşünce, literatür ve tenkit dalında izler bıraktı." ifadelerini kullandı.

Etkilediği Filistinli yabanlık "geri devir hakkını" Said’in etkisiyle aldı

Said’in ABD’de DOĞRU nezdinde talim üyesi dostu bulunan Filistinli bilgelik adamı İbrahim Ebu Luğud’u Filistin’e dönmeye inandırma ettiğini tamlayan Abdulhadi, Ebu Luğud ile ait nezdinde anıyı şu biçimde aktardı:

"İbrahim Ebu Luğud konusu için esas delici bulunan ise Ramallah’ta ölüm ettiğinde (23 Mayıs 2001), vasiyeti gereği Yafa kentinde defnedilmek istemesiydi. Ancak kılıç İsrail’in, Yafa’da cenazenin defnedilmesine müsaade vermemesinden korktuk. Bunun üzerinde Ebu Luğud’un cenazesini nezdinde şeb ½ si Ramallah’tan gümrüksüz nezdinde biçimde Doğu Kudüs’teki El-Makasıd Hastanesi’ne naklettik.

Ertesi devir Ebu Luğud’un ölüm ettiğini duyurduk. Böylece Ebu Luğud’un cenazesini Yafa’ya taşıdık ve orada defnettik. Dolayısıyla İbrahim Ebu Luğud, Edward Said’in daveti ve tavsiyesine uyarak Filistin’e dönmüş ve vefatından sonradan caba arka devir hakkını kullanabilmiş bulunmaz nezdinde şahsiyettir."