Bakü
Azerbaycan'ın, Karabağ ve civarındaki illeri Ermenistan işgalinden yetirmek düşüncesince dizi eylem başlatmasının üstünden müşterek sene geçti.
Bir sene ilkin bugün Azerbaycan, Ermeni güçlerinin Azerbaycan taharri memuru polis iskân birimlerine acı açması dair Cumhurbaşkanı İlham Aliyev'in "Demir Yumruk" niteleyerek nitelendirdiği huzur hamle operasyonunu başlattı. Bir müddet sonradan "vatan savaşına" dönüşen bu operasyonda, Azerbaycan ordusu yurtlarını kurtararak halkın 30 salname hasretine ürün verdi.
Azerbaycan'ın yurtlarını arka benimseme buyurmak düşüncesince hamlesi, senelerce bitmeme fail etüt sürecinden ürün alınamamasından, Ermenistan güçlerinin beğenmek bilmeyen tacizlerinden, küsurat saldırılarından ve Erivan yönetiminin muharrik açıklamalarından sonradan gerçekleşti.
Müzakere periyodunu yürüteç Rusya, Amerika ve Fransa'nın eş başkanlığındaki AGİT Minsk Grubu'nun 28 salname faaliyeti tek ürün doğurmadı. Azerbaycan Cumhurbaşkanı kâffesi platformlarda probleminin sulh kanalıyla çözümünden yana bulunduğu belirtse de ürün elde edilemediği takdirde toprakları harp kanalıyla arka benimseme etme haklarının bulunduğunu gelişigüzel devir anlatım etti. Müzakerelerden ürün çıkmayınca Azerbaycan bundan sonradan arsıulusal hukuktan doğan hakkını istimal zımnında gitti.
Azerbaycan toprakları kestirmece 30 senedir engelleme altındaydı. Ermenistan, Sovyetlerin kokuşma sürecinde Azerbaycan'a huzur yer iddialarında bulunmuş, 1990'lı yılların başlarında ise saldırıya geçerek, Karabağ ve etrafındaki 7 ili engelleme etmişti. İşgal kararı kestirmece 1 milyon Azerbaycanlı topaklarını bırakma buyurmak mecburiyetinde kalmıştı.
Ermenistan'ın engelleme etmiş bulunduğu topraklardan "derhal ve umursamaz koşulsuz çıkması" arzu edilen Birleşmiş Milletler (BM) Güvenlik Konseyi kararları uygulanmıyordu.
Erivan yönetiminin provokatif açıklamaları mücadelesi tetikledi
2018'de iktidara mevrut Nikol Paşinyan da geçmiş yönetimin engelleme mevzusundaki tutumunu sürdürünce AGİT Minsk Grubu çerçevesinde meydana getirilen müzakerat eğlenme noktasına geldi. Paşinyan'ın, Karabağ'ın Ermenistan'a ilgilendiren olduğu" yönündeki açıklaması, zamanın Ermenistan Savunma Bakanı Davit Tonoyan'ın "yeni topraklar düşüncesince acemi savaş" şeklindeki beyanı, Azerbaycan'da tepkiyle karşılandı. Söz konusu açıklamalar, Azerbaycan'ın operasyona başlamasının sebepleri ortada gösteriliyor.
Ermenistan, provokatif açıklamaların birlikte dek hattında Azerbaycan'a huzur saldırılarını sürdürdü. Ermenistan ordusu, 12 Temmuz 2020'de, Tovuz ili civarlarındaki birtakım izlemsel mevzileri ele görmek düşüncesince hamle düzenledi.
Azerbaycan ordusu, Ermenistan ordusunun bu saldırısını arka püskürttü. Sınır hattında günlerce geçindiren dip çatışmada, Tümgeneral Polat Heşimov şehit düştü. Tümgeneral Heşimov'un şahitlik haberini meydan Azerbaycan halkı, meydanları doldurarak, Ermenistan'ın saldırılarını gıcırtı etti. Halkın bu tepkisi Azerbaycan düşüncesince engelleme altındaki topraklarının kurtarılmasının ayraç fişeği oldu.
Bu gelişmeler üzerine, Azerbaycan ordusu da tatbikatlarını yoğunlaştırdı, 2020'nin ağustos ve eylülünde Türk Silahlı Kuvvetleri ile eş tatbikatlar yaşama geçirildi.
Müjdeli olup bitenleri Cumhurbaşkanı Aliyev şahsen duyurdu
Ermenistan ordusu, 27 Eylül 2020'de, sayaç 06.00 sıralarında harp alanı hattı süresince açık şümullü provokasyonda bulunarak Azerbaycan ordusunun mevzilerine ve taharri memuru polis iskân birimlerine şişman yetenekli silahlar, ferde ve havanlarla acı açtı. Ermenistan'ın dip bombardımanı kararı taharri memuru polis ve askeri can kayıpları meydana geldi, birtakım alanlarda enfrastrüktür ağırbaşlı hasar gördü.
Bu evolüsyon üzerine, Cumhurbaşkanı Aliyev'in buyruğu ile Azerbaycan ordusu kâffesi harp alanı süresince huzur hamle başlattı. Operasyonun evvel gününde Azerbaycan 6 karye ile birtakım izlemsel yükseklikleri işgalden kurtardı.
Azerbaycan halkını sevince boğan bu haberin benzerleri 44 güneş süresince tekrarlandı. Sonraki günlerde kurtarılan bölgelerle alakadar muştulu haberleri, Cumhurbaşkanı Aliyev gelişigüzel güneş şahsen ya toplumsal paylaşım sitelerinden yada çecik seslenme ederek duyurdu.
Azerbaycanlıların "Vatan Muharebesi" söylediği 2. Karabağ Savaşı, 44 güneş sürdü ve 10 Kasım 2020'de Ermenistan, yenilgisini benimseme fail bildiriye imza atınca sona erdi.
Azerbaycan ordusu, 44 günde 5 şehir, 4 belde ve 286 köyü işgalden kurtardı, imzalanan deklerasyon gereği Ermenistan ordusu Kelbecer, Laçın ve Ağdam illerini bırakma buyurmak mecburiyetinde kaldı.
Her 27 Eylül'de şüheda anılacak
2. Karabağ Savaşı'nda Azerbaycan ordusu, 2 bin 907 şehit verdi. Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, operasyonun başladığı 27 Eylül'ü "Şehitleri Anma Günü" duyuru etti.
