Bakü
Azerbaycan'da bağımsızlığın baştan kazanılmasının 30. sene dönümü kutlanıyor.
Azerbaycan'da bağımsızlık, 28 Mayıs 1918'de Mehmet Emin Resulzade başkanlığındaki Milli Şura kabilinden anons edildi. Ülke, dü salname çelimsiz dönemden sonradan Sovyetler Birliği kabilinden engelleme edilmesi sonrası 18 Ekim 1991'de gün sahnesinde baştan ari talih yerine yerini aldı.
Azerbaycanlılar, 70 sene Sovyet yönetimi altında yaşasalar da zamanında Doğu'nun önceki demokratik cumhuriyeti onama edilen, ırk, din, anlayış ve eşey farkı gözetmeksizin kâffesi yurttaşlara denk hukuk tanıdığı bulunan ortak devlete erbap olduklarını tek devir unutmadı.
Sovyet ordusunun 20 Ocak 1990'da Bakü ve başka şehirlerde eş ve bebek ayırmadan meydana getirdiği katliam, Azerbaycan halkının Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği (SSCB) yönetimine bulunan itimatını ağız ağıza sarsarak ülkenin istiklaline revan süreci hızlandırdı.
Dönemin parlamentosu niteliğindeki Azerbaycan Yüksek Konseyinde 30 Ağustos 1991'de istiklal anons edilmesi anlamında deklerasyon onama edildi. Eylül 1991'de Sovyetler Birliği'nden ayrılarak bağımsızlığın anons edilmesinin tartışıldığı oturumlar yapıldı. Yüksek Konseyce, 18 Ekim 1991'de "Azerbaycan Cumhuriyeti'nin Devlet Bağımsızlığı Hakkında Anayasa Akti" oy çokluğuyla onama edildi.
Kabul edilen belgede Sovyetler işgalci yerine açıklandı ve Azerbaycan'ın, 1918'de kurulan cumhuriyetin varisi bulunduğu anons edildi.
Yüksek Konseyin sonucunda 29 Aralık 1991'de referanduma götürüldü. Referandumda halkın az hâlâ tamamı, bağımsızlıktan yana oy kullandı.
Azerbaycan, güzeşte 30 yılda ekonomisini pekiştirdi, ordusunu güçlendirdi. Kardeş iklim Türkiye ile ilişkilerini ciddi teşrikimesai düzeyine çıkartan Azerbaycan, gerçekleştirdiği erke ve iblağ projeleriyle çelimli lehçe oyuncu durumuna geldi.
Bugün bundan böyle iktisadi imkanları kısıtlı, memleketlerini kaybeden ortak iklim değil, semt ve dünyada nüfuzu derece derece artan, ekonomisi büyüyen, memleketlerini işgalden kurtaran çelimli ortak Azerbaycan var.
Karabağ'ın engelleme ve kurtarılış süreci
Bağımsızlığın önceki yıllarında Azerbaycan, Ermenistan'ın yer talepleri ve saldırılarıyla dirlik karşıya kaldı.
Azerbaycan'daki siyasal çekişmelerden de faydalanan Ermenistan, 1991-1993'te Karabağ ve civarındaki illeri engelleme etti. İşgal sonucunda kısaca 1 milyon Azerbaycanlı yurtlarını ayrılma geçirmek mecburiyetinde kaldı.
Azerbaycan, probleminin sulh yolu ile çözülmesi düşüncesince Rusya, Amerika ve Fransa'nın eş başkanlığındaki Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı (AGİT) Minsk Grubu vasıtası ile senelerce Ermenistan'la etüt yürüttü. Müzakerelerden kâr çıkmayınca, Ermenistan ordusu da çıplak iskân birimlerine saldırılarını artırınca Azerbaycan bundan böyle arsıulusal hukuktan doğan hakkını istimal dolayısıyla gitti.
Azerbaycan, Ermeni güçlerinin Azerbaycan çıplak iskân birimlerine acı açması ilişkin 27 Eylül 2020'de dirlik tecavüz operasyonunu başlattı. Bir müddet sonradan "vatan savaşına" dönüşen bu operasyonda Azerbaycan ordusu memleketlerini kurtararak halkın 30 salname hasretine kâr verdi.
Azerbaycanlıların "Vatan Muharebesi" söylediği 2. Karabağ Savaşı, 44 gün sürdü ve 10 Kasım 2020'de Ermenistan, yenilgisini onama fail bildiriye imza atınca sona erdi.
Azerbaycan ordusu, 44 günde 5 şehir, 4 belde ve 286 köyü işgalden kurtardı, imzalanan deklerasyon gereği Ermenistan ordusu Kelbecer, Laçın ve Ağdam illerini ayrılma geçirmek mecburiyetinde kaldı.
Azerbaycan'ın yer yağı ve katıksız yel yağı lambası yağı projeleri
Azerbaycan'ın iktisadi gelişiminin temeli, rahmetlik Cumhurbaşkanı ve Ulusal Lider Haydar Aliyev'in 7 ülkeden 11 şirketle, Azerbaycan'ın en şişman yer yağı yatağı Azeri-Çırak-Güneşli (AÇG) havzasının işletilmesini ve petrolün evren pazarlarına çıkartılmasını öngören "Asrın Anlaşması"nı imzalamasıyla atıldı.
Azerbaycan, petrolün taşınması düşüncesince Türkiye ve Gürcistan'la teşrikimesai yapmış oldu ve Bakü-Tiflis-Ceyhan (BTC) Boru Hattı nesir edildi.
1990'lı yılların başlarında yer yağı üretimi bulunmayan denilecek derece mütenakıs Azerbaycan, bugün 30'dan aşkın ülkeye yer yağı ve yer yağı ürünleri satıyor.
Cumhurbaşkanı İlham Aliyev çağında ise katıksız yel yağı lambası yağı sektöründe atak yapıldı. Şahdeniz 2 yatağından çıkarılan katıksız gazın Türkiye ve Avrupa'ya iletilmesini sağlayan, Güney Kafkasya Boru Hattı, Trans Anadolu Doğalgaz Boru Hattı (TANAP) ve Trans-Adriyatik Boru Hattı'ndan (TAP) oluşan Güney Gaz Koridoru nesir edildi.
Türkiye ile "bir millet, dü devlet" müttefikliği kuruldu
Azerbaycan'ın bağımsızlığını önceki tanıdığı bulunan talih Türkiye oldu. Merhum Cumhurbaşkanı Haydar Aliyev'in Türkiye ve Azerbaycan düşüncesince kullandığı "bir millet, dü devlet" lafları ilişkilerde esas mebde oldu.
İlişkilerini ciddi müttefiklik üstünde kuran Türkiye ile Azerbaycan, Bakü-Tiflis-Ceyhan Petrol Boru Hattı, TANAP, Bakü-Tiflis-Kars kuvvetli yolu hattı kabilinden planlara imza attı.
2. Karabağ Savaşı'nda Türkiye ve Türk halkı Azerbaycan'a siyasal ve içsel dayanak noktası verdi. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın "Azerbaycan bekâr değildir." şeklindeki açıklaması, üçüncü güçlerin Azerbaycan'ın operasyonuna karışan olmasını engelledi.
Erdoğan ve Aliyev, 15 Haziran 2021'de Şuşa Beyannamesi'ni imzalayarak dü iklim arasındaki ilişkileri hâlâ yukarı düzeye çıkardı.
Azerbaycan, arsıulusal kuruluşlarda deli dolu gösteriş alıyor
Bağımsızlıktan sonradan Ermenistan haricinde yandaki ve benzeyen kâffesi ülkelerle güzel münasebat kuran Azerbaycan, Bağımsız Devletler Topluluğu, Türk Konseyi, İslam İşbirliği Teşkilatı, Bağlantısızlar Hareketi, Ekonomik İşbirliği Teşkilatı ve AGİT kabilinden arsıulusal kuruluşlarda deli dolu gösteriş alıyor.
2012-2013 çağında Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyinin muvakkat üyesi bulunan Azerbaycan, halen Bağlantısızlar Hareketinin çevrim başkanlığını yürütüyor.
Tarih ve çağcıllık ortak arada
Azerbaycan'da ekonominin gelişmesiyle şehirlerin çehresi de değişmeye başladı. Özellikle başşehir Bakü, kâr zamanlarda nesir edilen Flame Towers, Haydar Aliyev Merkezi, Olimpiyat Stadı kabilinden acemi mimarlık yapılarla Kız Kulesi, İçerişehir Korusu kabilinden zamanı yapıların bütünleştiği şehir yerine turistlerin beğenisini çekiyor.
Bir vakitler yer yağı sanayisi kenti bulunan Bakü, demin Avrupa Oyunları, İslami Dayanışma Oyunları, Formula 1 ve UEFA Avrupa Ligi bitiş maçlarına ev sahipliği yapmasıyla biliniyor.
