Kabil
Afganistan'da Taliban'ın yönetimi devralmasıyla derinleşen kazançlı akse zımnında yetimhanelerde küsurat binlerce çocuk, akrabalarının evlerine yollanmak mecburiyetinde kaldı.
Afganistan Yetimhaneler Müdürü Feyzan Ahmed Kaker ve başşehir Kabil'deki yetimhane yöneticileri, AA muhabirine mevzuyla ait açıklamalarda bulundu.
Alınan bilgiye göre, dünya genelinde talih ve hususi kazanmak kıl payı 68 yetimhane bulunuyor fakat bunların 26'sı ülkenin içerisine girmiş bulunduğu şişman kazançlı akse zımnında çalışarak sisli durumda.
Maddi sorunların çözülmemesi biçiminde etkin birtakım yetimhanelerin de kapatılması gündemde.
Akrabası bulunan füru gönderildi
Taliban önceleri yetimhanelerde 9 bin 319 çocuğun kalmış bulunduğu fakat kazançlı akse zımnında bunlardan 3 bin 566’sının, doğrusu 10 çocuktan 4’ünün akrabalarının evlerine göndermiş bulunduğu öğrenildi.
Gönderilmeyen evlatların çoğunun kendilerine bakacak kimsesi yok. Kimisinin anne babaları namevcut yada onlara bakacak halde değil. Ebeveynleri olup boşanan, asıl yada babası ölüm eden, narkotik bağımlısı bulunan yada onlara beslemek istemeyenler de mevcut. Kimilerinin ise akrabaları var fakat evlatları istemiyor.
Gıda, kıyafet ve kışlık yakıt temininde başağrısı yaşanıyor
Taliban'ın Afganistan yönetimini devralmasıyla ülkede derinleşen kazançlı kriz, yetimhaneleri de sarstı.
Yetimhanelerde kesif pıtrak cazibe kesiliyor, su akmıyor, bulunan jeneratörler de ihtiyaca yanıt vermiyor. İçme suyu temininde de teessürat yaşanıyor. Yetimhane binası, odaları ve yemekhanesinin de hıfzıssıhha açısından ağırbaşlı sorunları bulunuyor.
Yetimhanelerdeki en ehemmiyetli mesail gıda, elbise, çare ve tıbbi malzeme, kırtasiye ürünleri ve kışlık yakıt yetersizliği yerine sıralanıyor. Taliban, dünya yönetimini devralmasının peşi sıra yetimhaneleri görüşme etmiş ve sorunların çözümü düşüncesince dayanak vaadinde bulunmuş fakat şu asıl derece konkre hal sunulmuş değil.
Çocuklar, ağırlıklı yerine pirinç, bakliyat, unlu mamuller, kumpir kabilinden tatminkâr ayrıcalığı faziletli gıdalarla besleniyor. Et ve mazot tüketimi ise aşırı az. Taliban hükümetinden rastgele birlikte maddesel dirimlik realizasyon edilmiyor. Bu sebeple yetimhane yönetimleri, şartların iyileştirilmesi düşüncesince millî ve arsıulusal iane kuruluşlarıyla hayırseverlerin kapısını çalıyor.
Mevcut kısıtlanmış olanaklar da bahis konusu yardımlarla sürdürülmeye çalışılıyor.
Ancak yetkililer, yardımlarla yetimhanelerin ayakta kalamayacağını belirterek Taliban yönetiminin ve arsıulusal iane müesseselerinin bu mevzuda somutlaştırılmış ve devamlılığı bulunan kurumsal politikayla desteklerini bekliyor.
Ülkedeki kazançlı akse zımnında Afgan ailelerinin evlat kazanma ve koruyan familya kabilinden mevzularda başvurularının da azaldığı aktarıldı.
Personel mahiye alamıyor
Yetkililer, dünya çapında yetimhanelerde etkin personelin geçmiş hükümet devrinde de mahiye onama etme problemi yaşadığını, Taliban sonrası ise Afganistan Yetimhaneler Müdürü Feyzan Ahmed Kaker de engelleme kâffesi personelin fakat birlikte mahiye maaş alabildiğini kaydetti.
Kaker, buna karşın personelin yetimlere fariza etmeyi dini birlikte ödev yerine gördüğünü ve işlerinin başlangıcında bulunduğunu anlatım etti.
İlk ve rüştiye kademesinde eğitimlerin başlamasıyla birtakım evlatların yetimhanelere döndüğünü tamlayan Kaker, "İmkanlar sağlanırsa ve kazançlı gidişat düzelirse akrabalarına gönderilen füru baştan yetimhanelere müracaat yapabilir. Şu anda üstelik birtakım füru müracaat yapıyor fakat imkansızlık ve birtakım vilayetlerdeki yetimhanelerin kısıtlanmış çalışkanlık göstermesi zımnında onları onama edemiyoruz." dedi.
Birleşmiş Milletler Çocuklara Yardım Fonu (UNICEF) engelleme arsıulusal iane kuruluşlarına müracaatta bulunduklarını aktaran Kaker, Türk İşbirliği ve Koordinasyon Ajansı Başkanlığına (TİKA) da yetimhanelere iane edilmesi düşüncesince müracaat yaptıklarını belirtti.
Önceki hükümet devrinde de mesail yaşadıklarını kaydeden Kaker, Taliban'ın yönetime gelmesiyle kazançlı probleminin derinleşmesi ve arsıulusal yardımların kesilmesiyle problemlerinin arttığını vurguladı.
Kaker, "Bazı sorunlarımız geçmiş hükümet döneminden kalmıştı ve bunlar hala sürüyor. Sorunlardan bir tanesi besin sorunuydu ve bu, füru düşüncesince asliye birlikte problem. Bu sebeple birtakım iane kuruluşları ve hayırseverlerle temasa geçtik ve bizlere birlikte hacim iane ettiler. Halen bu yardımlarla hile ediyoruz." sanarak konuştu.
UNICEF'in hoca maaşlarını ödeyeceği vaadinde bulunduğunu tamlayan Kaker, "Taliban hükümetinin evlatların korunması düşüncesince açıkça ve kupkuru birlikte siyasa belirlemesini istiyoruz." dedi.
Teyiye Mesken ve Alaaddin yetimhaneleri iane bekliyor
Başkent Kabil'in Teyiye Mesken Caddesi üstündeki Teyiye Mesken Yetimhanesi ve Darul Aman Caddesi üstündeki Alaaddin Yetimhanesi de imkansızlıklarla boğuşuyor.
Yetimhanelerde klinik ve ruhiyat servisi ile ekol bulunuyor. Öğrenciler, kampüsteki okullarda terbiye alıyor.
Teyiye Mesken Yetimhanesinde 10-18 gözyaşı aralığındaki eş füru kalıyor. Yetimhane kapasitesi 400 fakat imkansızlık zımnında şu an burada 168 bebek kalıyor. 100'e benzeyen çocuğun akrabalarının evlerine göndermiş bulunduğu anlatım edildi.
Yetimhane Müdürü Mucibi Rahman Hotak, hükümet değişikliğinin kâffesi finansal sistemlerini etkilediğini kaydederek iane kuruluşlarına çağrıda bulundu.
Hotak, "Çocukların gıda, elbise, tıbbi materyal kabilinden günce gereksinimlerini vaktiyle bulunduğu kabilinden çelimsiz müddette karşılayamıyoruz. Gıdadan tutun onları yunak tutaç kömür ve kıyafet kabilinden kışlık malzemeler ile eğitimleri düşüncesince kırtasiye ürünlerine derece ihtiyacımız bulunuyor." dedi.
Alaaddin Yetimhanesinde de kızlar ve 11-12 yaşına derece bulunan eş füru kalıyor. Erkek çocuklar, yaşı vardığında eş yetimhanelerine gönderme ediliyor.
300 şahsiyet kapasiteli yetimhanede şu an 100'ü eş 210 bebek kalıyor. Yine buradan da maddesel mahrumiyet zımnında 150 yöresinde çocuğun akrabalarına göndermiş bulunduğu belirtildi.
TİKA'nın 2017'de buradaki birlikte taşınmazlar binasını nesir ettiği, dü taşınmazlar binasını da yenilediği kaydedildi.
Yetimhanenin Yurtlardan Sorumlu Müdür Yardımcısı Azize Azizi, Taliban sonrası maddesel teessürat zımnında bahis konusu evlatları akrabalarına atmak mecburiyetinde kaldıklarını anlatım etti.
6'ncı derslik üstü kız evlatlarının Taliban'ın müsaade vermemesi zımnında okula gidemediklerini aktaran Azizi, bunların çoğunun akrabalarının beraberinde bulunduğunu söyledi.
Azizi, "En çelimsiz müddette dünkü hükümetin kararının değişmesini ve yaşları şişman kızların okula gitmelerine müsaade vermesini imge ediyoruz." dedi.
Taliban sonrası dünya ekonomisi şişman dokunca gördü
Taliban'ın 15 Ağustos'ta başşehir Kabil'e girerek dünya yönetimini devralması ve NATO güçlerinin ülkeden ağız ağıza ayrılması dünya ekonomisini etraflıca etkiledi.
Bu süreçte nice iş noktayı gizli kalırken, Taliban sonrası Afganistan’a müteveccih arsıulusal yardımlar maktu ve dünya haricinde bulunan rezervler dondurulmuştu.
Yaklaşan şita aylarında da ülkedeki kesat ve fakirliğin artacağı bekleniyor.
BM’ye ilişkin Gıda ve Tarım Örgütü ile Dünya Gıda Programının verilerine göre, dünya nüfusunun yarısından fazlasına denktaş mevrut 22,8 milyon ad ağırbaşlı manada besin problemi yaşayacak.
