Kiev
Ukrayna tarihinin en acı olaylarından biri kabul edilen trajedi, 1932-1933'te Sovyetler Birliği’nin lideri Josef Stalin’in ‘kolektivizm’ politikası sonucu yaşandı.
Stalin, Sovyet sisteminin sosyal ve ekonomik politikaları gereği Ukrayna’da köylüleri kooperatif tarım uygulamasına zorladı. Uygulamaya tepki gösteren köylünün üretimi yavaşlatmaya yönelik eylemlerine karşın, 1932’de üretimin azalacağını hesaplayan Sovyet yönetimi, baskıyı sürdürdü.
Köylüden üretemeyeceğinden fazla buğday hasadı isteyen yönetim, gönderdiği silahlı devlet görevlileriyle var olan bütün hasada, tohumluk buğdaylara ve köylünün kendi ihtiyacı olarak kullandığı buğdaya el koydu. İzlenen baskı politikaları milyonlarca köylüyü aç bıraktı.
Açlığa itilen köylünün bulunduğu bölgeden çıkması engellendiği gibi bu topraklara dışarıdan giriş de yasaklandı. Yurt dışından gelen yardımlar reddedildi.
Ukrayna Ulusal Hafıza Enstitüsü verilerine göre, 1932-1934 yıllarında Ukrayna nüfusunun yüzde 13’üne karşılık gelen yaklaşık 4,5 milyon kişi kıtlıktan yaşamını yitirdi. Kurbanlar arasında 10 yaşından küçük yaklaşık 1 milyon çocuk ve 600 bin civarında anne karnında bebek vardı.
Ukrayna başta olmak üzere Sibirya, Kazakistan, Kafkasya ve diğer bölgelerle, tüm Sovyetler Birliği'nde o dönemde toplamda 8 milyona yakın kişi, açlık ve kıtlık nedeniyle hayatını kaybetti.
Bu olay sonrası, Sovyet sistemine yönelik herhangi bir tehlike oluşması ihtimaline karşı binlerce devlet görevlisi Ukrayna’ya gönderildi. Stalin, milyonların hayatını kaybettiği açlık ve kıtlık sonucu Ukrayna’yı tamamen kontrolü altına aldı.
‘Açlıktan ölüm’ anlamına gelen Holodomor ifadesi, Sovyetler Birliği’nin dağılmasından sonra “1932-33 yıllarında Ukrayna’da büyük kıtlık” anlamı ile belgelere girdi.
Holodomor, 2005’te Ukrayna’da Devlet Başkanı Viktor Yuşçenko döneminde devlette temel siyasi ideoloji haline geldi. Yuşçenko, her yıl kasım ayının son cumartesi gününü "Holodomor Kurbanlarını Anma Günü" ilan eden bir kararname imzaladı.
Ukrayna Parlamentosu, bu açlık hadisesini 2006’da “soykırım” olarak kabul etti. 2009’da Ukrayna Güvenlik Servisi (SBU), Holodomor trajedisinin sorumlularını tespit amacıyla soruşturma açtı.
Soruşturma sonucunda başta Josef Stalin ve yandaşları Vyaçeslav Molotov, Lazar Kaganoviç, Pavel Postışev, Stanislav Kosior, Vlas Çubar, Mendel Hatayeviç olayın sorumlusu olarak suçlandı. Mahkeme, sorumluları suçlu buldu ve şahısların hayatta olmaması nedeniyle davayı kapattı.