Antalya'da Tarihi İpek Yolu üzerinde bulunan ve kervan ticaretinin önemini kaybetmesiyle yaşayanları tarafından terk edilen Akseki'nin Sarıhacılar köyü, yıkıntılar arasındaki tarihi düğmeli evleri bir bir restore edilerek turizme kazandırılıyor.
Köyde yaşayanların göç etmesiyle uzun yıllar kimsesiz kalan, Akseki'ye özgü düğmeli evlerin çoğunun zamanla yıkılmasıyla da harabeye dönüşen köyün, turistik faaliyetlere ev sahipliği yapması için harekete geçildi. Tarihi 160 düğmeli evden 35'inin ayakta kalabildiği köyde, Osmanlı Dönemi'nde yapılmış han, 8 su sarnıcı ve cami bulunuyor. Yaşayanlarının taşınırken iş yerlerinde ve evlerinde bazı eşyalarını bıraktığı köyde, günümüzde iki çoban ve 2 aile olmak üzere 4 hanede yaşam devam ediyor. Harabe görünümünün yanı sıra doğal ve tarihi güzelliğiyle de beğeni toplayan köyü 2022 yılında 80 bin civarında turistin ziyaret ettiği belirtildi.
“Antalya'da beton yapının olmadığı köy”
İnşası sırasında iskele olarak kullanılması içindışarıda bırakılan ahşap kısımlarının düğmeye benzetilmesi nedeniyle "düğmeli evler" olarak adlandırılan 350 yıllık yapılar, merak uyandırıyor.
Ziyaretçilerden Murat Katırcı, aslen Zonguldaklı olduğunu ve Almanya'da ikamet ettiğini söyledi. Eşi ile birlikte Antalya'ya tatile geldiklerini anlatan Katırcı, “Eşim ile birlikte bir haftalığına Antalya'ya tatile geldik. Alternatif turizm çerçevesinde önce Ormana Mahallesinde bulunan düğmeli evleri ve Altınbeşik Mağarasını ziyaret ettik. Daha sonra ise Sarıhacılar köyüne düğmeli evleri görmeye geldik. Burası tarihi ve enteresan tarihi bir yer. İnsana geçmişini hatırlatıyor. Burada yapılan müze harika. Bu köye biz ilk kez geldik. Burada beton yapı yok. Doğası ve evleri ile orijinalliğini korumuş, Türkiye'de eşi benzeri olmayan bir yer. Herkesin gelip görmesini tavsiye ediyorum. Geldiğim için çok mutluyum” dedi.
Almanya'dan Türkiye'ye tatile gelen Ursula Lorıns ise “Almanya'dan Türkiye'ye 3 haftalığına tatile geldim. Düğmeli evleri ve buraya yapılan turları çok duydum. Sarıhacılar köyündeki düğmeli evler muazzam bir yer. Tarihini korumuş. Harika bir yer” diye konuştu.
Turizm rehberi Alper Berber, Antalya'ya gelen yerli ve yabancı ziyaretçileri alternatif turizm bünyesinde Ormana ve Akseki turu düzenlediklerini söyledi. Yerli ve yabancı ziyaretçilerin özellikle düğmeli evlere hayran kaldıklarını anlatan Berber, “Buraya gelen insanlar buraları çok beğeniyorlar. Buraya gelenler bir daha gelmek istiyor. Restore edilen evleri görünce hayran kalıyorlar. İbradı bölgesinde ise Altınbeşik Mağarası ve Ormana Mahallesindeki düğmeli evleri de ziyaret ediyoruz. Her geçen yıl buralara yabancı ziyaretçi sayılarımız artıyor. Bizlerde memnunuz, yabancı ziyaretçilerde çok memnunlar” dedi.
Alternatif turizm işletmecisi Mustafa Kavasoğlu, 2009 yılında ilk kez tarihi Sarıhacılar köyüne geldiğini ve burasının terk edilmiş kimsenin yaşamadığı bir köy olarak gördüğünü söyledi. Sarıhacılar köyünün tarihi dokusunu korumuş ve hiç beton yapı olmayan bir köy olduğunu söyleyen Kavasoğlu, “Ben geldiğimde bu köyde yaşayan 4 aile yaşıyordu. Buranın dokusu beni çok etkiledi. Çok enteresan ve çok güzel buldum. Buranın her tarafında tarih kokuyordu. Düğmeli evler çok orijinal şekilde korunmuş. Camisi ise olağanüstü işlemeleri olan bir yer olduğunu gördüm. Sokağı, dağı taşı insanlar yaşamadığı için orijinal kalmış bir köydü. O dönemde alternatif turizm konusunda burada bir çalışma yapılmamıştı. Buranın alternatif turizmde çok önemli bir yer olabileceği yönünde araştırmalarım oldu. Burada edindiğim mülkleri 2010 yılında restore etmeye başladım. Halen restorasyon çalışmalarım devam ediyor. 2015 yılında ilk olarak buraya müze açtım. Gelen ziyaretçileri ağırlamak için restoran yaptım. 2016 yılında butik oteli faaliyete soktum. Bugün 12 oda ve 25 yatak kapasitemiz var” dedi.
“80 bin ziyaretçi”
Pandemiden önce tarihi köye gelen misafirlerin yüzde 95'nin yabancı olduğunu ve pandemi sonrası ise müşteri portföyünün değiştiğini söyleyen Kavasoğlu, “Pandemiden sonra müşteri Portföyümüz tamamen değişti. 2022 yılında müşterilerimizin yüzde 85'i yerli, ve yüzde 15 yabancı misafirler gelmeye başladı. Genellikle yabancı ziyaretçilerden İsveç, Norveç, Finlandiya, Danimarka, Belçika ve Almanya gibi kuzey ülkelerinden misafir ağırlıyorduk. Yine bu yıl çok az sayıda da olsa yabancı misafir ağırladık. Pandemiden sonra eski yabancı sayımızı yakalayamadık. Bu yıl yerli müşterilerimiz oldukça fazla ağırladık. Köyümüzü bu yıl yerli ve yabancı ziyaretçi olarak 75-80 bin civarında misafir ziyaret etti”
“Beton yapı girmeyen köy”
Sarıhacılar köyünün farklı bir özelliğini olduğunu dikkat çeken Kavasoğlu, “Bu köyün farklı özelliklerinden biriside bu köyde tek beton yapı yapılmamış, beton yapı bina girmeyen tek köy. Ben bugüne kadar Türkiye'de birçok yerleri gezdim. Burada Türkiye'de dokusu tamamen korunmuş şekilde bulunan tek köy diyebilirim. Bu da buranın alternatif turizm değerini çok arttırıyor.
“Ziyaretçiler butik otellerde kalıyor”
Kuruluşu Roma İmparatorluğu'na kadar uzanan tarihi köydeki “düğmeli evler” 2007'de koruma altına alındı. "Düğmeli evler"de Kültür ve Turizm Bakanlığının desteğiyle tarih yaşatmaya çalışılırken, gelen ziyaretçiler de butik otellerde kalıyor. 1800'lü yıllarda 170 haneye sahip olduğu bilinen Sarıhacılar köyünün 400 yıllık tarihi camisi; iç süslemeleri ve tahta oymaları ile meşhur. Kültür ve Turizm Bakanlığının da desteğiyle son 18 yıldır yaklaşık 17 ev tamamen elden geçerek restorasyon çalışmaları tamamlandı.
Ayşe Çatlı