Istanbul
Her hafta bambaşka beraberinde kırım ve insani dramın yaşandığı ülkenin kuzeyinde, kuşatma şartları yüzünden milyonlarca ad devasız biçimde yardım beklerken savaşın öteki yerlere sıçraması şimdi çok ferdin evinden bulunmasına illet oldu.
Birleşmiş Milletler (BM) verilerine göre, çatışmaların merkezi konumunda mevcut 7 milyon sözü geçen Tigray eyaletinde 5,2 milyon ad desteğe gerekseme duyuyor, alanda yerinden olanların sayısı ise 2,1 milyon.
Tigray'dan kaçarak Sudan'a sığınanların sayısı 63 bine ulaşırken, savaşın sıçradığı Amhara eyaletinde yerinden olanların sayısı 187 bini, Afar eyaletinde ise 140 bini buldu.
Bölgede yokluk benzeşim şartlar altında yaşayanların sayısı da 400 bin civarında.
Abluka zımnında esas hizmetlerin ulaşmadığı alanda mücadelesi durduracak arsıulusal beraberinde aralık buluculuk faaliyeti de yürütülmüyor. Tarafların ABD'nin müeyyide tehditlerinin arkası sıra arka aşama atıp atmayacağı bilinmiyor.
İnsani yardım tırları arka dönmüyor
Bölgedeki insani krizi düşürmek amacıyla Tigray eyaletine giren yüzlerce yardım tırının arka dönmemesi de acemi yardımları engelliyor ve insani krizi derinleştiriyor.
BM, temmuzdan buyana 466 yardım tırından hemen 38'inin arka döndüğünü ve bu durumun insani katkısı engellediğini açıkladı.
Yaşanan insani krizle ilişik 28 Ağustos'ta izah karşıcı BM, alanda insani beraberinde karabulut yaşandığına dikkati çekti.
Hükümet ve TPLF, alanda devir geçtikçe derinleşen insani krizden birbirlerini mesul tutuyor.
Hükümet, TPLF güçlerinin tırlara el koyduğunu öne sürerken, Etiyopya hükümetinin suçlamalarına verilen küsurat TPLF ise tırların, hükümetin uyguladığı kuşatma ve düzenlilik problemi yüzünden dönemediğini encam sürüyor.
Tigray'da çatışmaların ortasında küsurat okullar ve afiyet müesseselerinin şişman çoğunluğu dokunca görürken, Eğitim Bakanı Getahun Mekuria, Etiyopya genelinde TPLF'nin 7 bin okulun yıkılmasına illet bulunduğunu öne sürdü.
Gıda stokları tükeniyor
BM, alana rastgele devir 100 tır yardım ulaştırılması icap ettiğini duyururken, 7 Eylül'den buyana evvel el 61 araçlık beraberinde kafile 20 Eylül'de alana vardı.
İsyancı TPLF ağustos ayında 6 ayrımlı bölgeyle beraberce yerinden edilenlerin sığındığı kamplarda minimum 150 ferdin ehliyetli beslenemediği düşüncesince yaşamını kaybettiğini encam sürdü.
Yeterli yardım ulaştırılamazsa 1 milyon ferdin ölümsek yokluk riskiyle erinç karşıya kalacağı uyarısı karşıcı TPLF, kâffesi besin stoklarının tükendiğini kaydetti.
ABD Uluslararası Kalkınma Ajansı (USAID) Etiyopya Direktörü Sean Jones da TPLF'nin ele geçirdiği alanlarda insani yardım depolarını yağmaladığını söyledi.
İnsani krizin derinleştiği semt düşüncesince akıbet yardım çağrısı ise Etiyopya İslami İşler Yüksek Konseyi kabilinden yapıldı.
Konsey Başkanı Müftü Hacı Ömer İdris, ülkenin kuzeyinde yaşayanların ehemmiyetli beraberinde kısmının besin sorunuyla erinç karşıya bulunduğunu vurgulayarak bölgedeki vaziyeti "felaket" adına değerlendirdi.
Ülkenin kuzeyine çabuk besin katkısı yapılması çağrısı karşıcı İdris, arsıulusal camiayı da desteğe çağırma etti.
Etiyopya ordusunun Kasım 2020'de isyancılara erinç operasyonları sonrası başlamış bulunan kriz, Addis Ababa hükümetinin insani vaziyeti esbabımucibe göstererek 28 Haziran'da Tigray'ın başkenti Mekelle'den çekilmesi sonrası durulmuştu.
Hükümetin beraberinde tane cepheli mütareke ilanını ikrar etmeyen TPLF'nin kuzeydeki aceleci ilerleyişi ve sonrasında hükümet güçlerinin erinç saldırıya geçmesi, çatışmaların Tigray özellikle kazanmak kabil Afar ve Amhara eyaletlerine yayılmasına illet oldu.
Savaş kesinlikle başladı?
Bir çevrim iklim siyasetinde çalışan çelim bulunan TPLF, Başbakan Abiy Ahmed'in 2018'de başa gelmesinden sonraları ülkenin en şişman budunsal grupları bulunan Amhara ve Oromoları iktidarda özümleme fail partilerle politik savaşma içerisine girmişti.
Güney, Amhara, Oromiya ve Tigray eyaletlerindeki yerli partilerin oluşturduğu Etiyopya Halkları Devrimci Demokratik Cephesi (EPRDF) koalisyonunu lağveden Ahmed, şimdi sonraları millî Refah Partisi'ni (PP) kurmuştu.
Yeni partiye katılmayı reddeden TPLF, yerli seçimleri eskiden düzenlemiş, umumi seçimleri erteleyen Abiy Ahmed ve hükümetinin ise gayri yasal bulunduğunu anons etmişti.
TPLF, federal hükümetin özlük bölgesindeki hakimiyetini tanımasını, savaş suçlularının yargılanmasını ve Tigray halkına özlük kaderini atama ika imkanının verilmesini istiyor.