Berlin
Dünya Ticaret Örgütü (DTÖ), eski ABD Başkanı Donald Trump'ın, aralarında Türkiye'nin de bulunduğu ülkelerden çelik ve alüminyum ithalatına getirdiği ek gümrük vergilerinin küresel ticaret kurallarını ihlal ettiğine hükmetti.
DTÖ Anlaşmazlıkların Çözümü Mekanizması'nın üç kişilik paneli, Türkiye, Çin, Norveç ve İsviçre'nin, Trump'ın çelik ve alüminyum ithalatına yönelik ek gümrük vergisi itirazına yönelik kararını açıkladı.
Panel, ABD'nin önlemlerinin DTÖ kurallarıyla tutarsız olduğunu belirterek, Trump'ın çelik ve alüminyum ithalatına yönelik ek gümrük vergilerinin küresel ticaret kurallarını ihlal ettiğine karar verdi.
Trump'ın söz konusu ek vergileri gerekçelendirmek için 'ulusal güvenlik" kaygılarını öne sürmesini reddeden panel, bu vergilerin "savaş veya başka bir olağanüstü durum sırasında" uygulanmadığını bildirdi.
Washington yönetimi ise DTÖ'nün kararını kınadı. Örgütün üyelerinin ulusal güvenlik kararlarını sorgulama yetkisine sahip olmadığını belirten Washington yönetimi, Trump'ın gümrük vergilerini yürürlükte tutmayı planladığını kaydetti.
"ABD, ulusal güvenliği konusunda karar vermeyi DTÖ panellerine bırakmayacak"
ABD Ticaret Temsilciliği Adam Hodge, yaptığı yazılı açıklamada, DTÖ kararının, örgütün anlaşmazlıkların çözümü mekanizmasında temelden reform yapılması gerekliliğini gösterdiğini aktararak, "ABD, ulusal güvenliği konusunda karar vermeyi DTÖ panellerine bırakmayacak. DTÖ'nün, bir üye ülkenin güvenlik tehditlerine verdiği yanıtla ilgili sonradan fikir yürütme yetkisi yoktur." ifadelerini kullandı.
ABD'nin DTÖ'nün kararına itiraz etmek hakkı bulunuyor. Buna karşın itirazın bir etkisinin olmayacağı belirtiliyor.
ABD yönetimi, DTÖ'nün temyiz organına yapılması gereken atamaları 3 yıldır engelleyerek anlaşmazlık çözümüyle ilgili süreci daha da uzatıyor.
ABD'nin çelik ithalatına ilave vergi kararı
ABD Başkanı Donald Trump, Mart 2018'de, ulusal güvenliği koruma gerekçesiyle ithal çeliğe yüzde 25 gümrük tarifesi uygulanmasını kararlaştırmıştı.
Söz konusu uygulamaya ilişkin Türkiye, ABD'ye gerekli istişarelerde bulunma talebini iletmiş ancak olumlu sonuç alamamıştı. Türkiye, söz konusu kararın DTÖ kurallarına aykırı olduğunu belirterek, ABD'yi DTÖ'ye şikayet etmişti. Türkiye'nin yanında Çin, Norveç, Hindistan, Rusya ve İsviçre de kararı DTÖ'ye taşımıştı. DTÖ, Hindistan ve Rusya'nın itirazlarına yönelik kararını ise henüz vermedi.
10 Ağustos 2018'de Türkiye'den ithal edilen çelik ve alüminyum için gümrük vergilerini iki katına çıkardığını duyuran Trump, "Alüminyumda bu oran artık yüzde 20, çelikte de yüzde 50 olacak. Türkiye ile ilişkilerimiz bu dönemde iyi değil." ifadelerini kullanmıştı.
ABD'nin, 13 Ağustos 2018 itibarıyla Türkiye menşeli çelik ürünleri için uyguladığı gümrük vergisini iki katına çıkarmasının ardından Türkiye de bazı ABD menşeli ürünlerin ithalatında uyguladığı ek mali yükümlülük oranlarını aynı oranda yükseltmişti.
ABD, 21 Mayıs 2019'da, Türkiye'den ithal edilen çelik ürünlerinde uyguladığı ilave vergileri yüzde 50'den yüzde 25'e düşürmüştü.
ABD yönetimi, geçen yıl da AB, Japonya ve İngiltere ile söz konusu ek vergilerin kaldırılması konusunda yeni anlaşmalara varmıştı.