Pekin
Çin’in en üst düzey yasama organı Ulusal Halk Kongresinin (ÇUHK) yıllık genel kurulunun açılış oturumu yapıldı.
Başkent Pekin'deki Büyük Halk Salonu'nda gerçekleştirilen oturuma, Çin Devlet Başkanı Şi Cinping, Başbakan Li Kıçiang, Çin Komünist Partisinin (ÇKP) önde gelen üyelerinin yanı sıra ülkedeki tüm bölge ve etnik unsurları temsil eden 2 bin 980 delege katıldı.
Kongre'nin 14. döneminin 1. Genel Kurulunun açılışının yapıldığı oturumda, görev süresi bu Kongre'de bitecek olan Başbakan Li, kendi başkanlığındaki hükümetin son yıllık çalışma raporunu ve bütçe taslağını meclise sundu.
Li. Çin ekonomisinin 2023'te "yüzde 5 civarında" büyümesini hedeflediklerini bildirdi. Bütçe açığının gayrisafi yurt içi hasılaya oranını yüzde 3 civarında tutmaya çalışacaklarını kaydeden Li, işsizliği yüzde 5,5 civarında tutarak kentlerde 12 milyon yeni istihdam yaratmayı amaçladıklarını ifade etti.
Hükümet, 2022'de "yüzde 5,5 civarında" belirlediği büyüme hedefini tutturamamış, yıllık büyüme yüzde 3'te kalmıştı. Kovid-19 kısıtlamalarının ekonomi üzerinde yarattığı baskılar, Rusya-Ukrayna Savaşı ve küresel ekonomik durum kötüleşmesi, büyümenin yavaşlamasında etkili olmuştu.
Kovid-19 salgını
Kovid-19 salgınının son 3 yılda ciddi zorluklara yol açtığını vurgulayan Li, salgına karşı zafer kazanıldığını, kontrol kısıtlamalarının gevşetilmesinin ardından, bundan sonra yaşlılar, çocuklar ve kronik hastalıkları bulunan kırılgan durumdaki grupların korunmasına ve ağır hastalıkların önlenmesine odaklanacaklarını belirtti.
Li, konuşmasında, "sıfır vaka" stratejisi olarak adlandırılan katı önleme kontrol tedbirlerine değinmezken, salgınla mücadelenin bilimsel temelde ve hedefe yönelik olması, yeni ilaçların geliştirilmesi ve aşıların güncellenmesinin teşvik edilmesi gerektiğini kaydetti.
Çin'in Kovid-19 salgınının başından beri uyguladığı, büyük çaplı kapanma, karantina ve seyahat kısıtlamalarını gerektiren salgın kontrol tedbirlerinin Aralık 2022'de aniden kaldırılmasıyla ülkede vakalar hızla artmış, ülke bugüne dek görülen en büyük kitlesel yayılmayla karşı karşıya kalmıştı.
Aradan geçen 3 ayda 1,4 milyarlık ülke nüfusunun yüzde 80'ini oluşturan en az 1 milyar kişiye virüs bulaştığı tahmin ediliyor.
Tayvan
Çin'in egemenlik ihtilafı içinde olduğu Tayvan'a konuşmasında yer veren Li, ayrılıkçılığa ve yabancı müdahalesine karşı koyacaklarını vurguladı.
Li, ÇKP'nin yeni dönemde Tayvan sorununun çözümü için öngördüğü genel politikasının izlenmesi ve "tek Çin" ilkesine bağlı kalınması gerektiğini ifade etti.
Çin'in "Tayvan'ın bağımsızlığına" yönelik girişimlere karşı kararlı adımlar atacağının ve yeniden birleşmeyi savunacağının altını çizen Li, "Tayvan Boğazı'nın iki yakası arasında ekonomik ve kültürel ilişkileri ve işbirliğini ilerletmeli, Tayvanlı yurttaşlarımızın refahına katkı sağlayacak sistemleri ve politikaları geliştirmeliyiz." dedi.
Tayvan sorunuyla bağlantılı gerilimler ABD'nin önceki Temsilciler Meclisi Başkanı Nancy Pelosi'nin Ağustos 2022'deki ziyaretinin ardından artmıştı. Tayvan'ı topraklarının parçası gören Pekin, ziyarete tepki göstermiş, ziyaretin ardından Ada çevresinde askeri tatbikatlar yürütmüş, Tayvan Boğazı uçuşlarını ve gemi devriyelerini artırmıştı.
Ulusal savunma
Başbakan Li, 2023'te savunma harcamalarının yüzde 7,2 artışla 1,55 triyon yuana (yaklaşık 220 milyar dolar) çıkarılacağını bildirdi. Savunma bütçesi yuan bazında geçen yıla göre artsa da ulusal para biriminin değer kaybı nedeniyle dolar bazında yaklaşık 10 milyar dolar azaldı.
Çin Halk Kurtuluş Ordusunun muharebe kapasitesinin artırılması için her cephede askeri eğitimin ve hazırlığın yoğunlaştırması gerektiğine dikkat çeken Li, son 5 yılda ulusal savunma ve askeri modernizasyonu konusunda önemli mesafe kaydedildiğini vurguladı.
Li, Çin ordusunun operasyonlarını "sağlam esnek tarzda" yürütme kapasitesi kazandığını, sınırların korunması, denizlerdeki egemenlik haklarının güvence alınması, terörle mücadele ve istikrarın sürdürülmesi için görevlerini yerine getirdiğini dile getirdi.
Ordunun Çin'in egemenliğini, güvenliğini ve kalkınma çıkarlarını korumayı sürdüreceğini belirten Li, "Askeri operasyonlar, kapasite artırımı ve muharebe hazırlığı, temel görevlerin yerine getirilmesini sağlayacak şekilde koordine edilmektedir. Savunma bağlantılı büyük projelerin hayata geçirilmesine hız vermeliyiz." ifadelerini kullandı.
Dış politika
Çin'in "bağımsız" ve "barışçı" dış politikaya bağlı kalması gerektiğinin altını çizen Li, "Dışa açılma stratejisini ve diğer ülkelerle dostluk ve karşılıklı faydaya dayalı işbirliğini sürdürmeliyiz. Dünya barışını korumak, küresel kalkınmaya katkıda bulunmak ve uluslararası düzeni savunmak için çalışmayı sürdürmeliyiz." değerlendirmesinde bulundu.
Li, Çin'in Küresel Kalkınma Girişimi ve Küresel Güvenlik Girişimi önerilerini savunmayı ve uluslararası topluma anlatmayı sürdüreceğini kaydetti.
Çin, Rusya-Ukrayna Savaşı'nın başlamasının yıl dönümünde krizin siyasi çözümüne yönelik 12 maddelik tutum belgesi yayımlamıştı. Belgede, ülkelerin egemenliklerine saygı gösterilmesi, meşru güvenlik kaygılarının dikkate alınması, tek taraflı yaptırımlara son verilmesi ve gerginliklerin aşamalı olarak azaltılarak ateşkesin sağlanması gerektiği vurgulanmıştı.
Öneriler, savaşta Rusya yakın tutum aldığı gerekçesiyle Pekin'i eleştiren ABD ve Avrupa Birliği'nin yanı sıra Ukrayna tarafından da kabul görmemişti.
Kongre devlet yönetimini yeniden şekillendirecek
ÇUHK'un yıllık genel kurul toplantıları, eş zamanlı yapılan Çin Halk Siyasi Danışma Konferansının genel kurulu ile ülkenin yıllık yasama gündemini şekillendiriyor.
Bu yılki Kongre, ülkeyi yöneten ÇKP'nin Ekim 2022'de düzenlediği 20. Ulusal Kongresinde partinin üst yönetim kademelerine seçilen yetkililerin üst düzey devlet görevlerine getirilecek olması açısından önem taşıyor.
Kongre'de Devlet Başkanı Şi Cinping'in 5 yıllığına yeniden göreve seçilerek iktidarını üçüncü döneme taşıması öngörülürken, görev süresi bitecek olan Başbakan Li Kıçiang'ın yerine, ÇKP Kongresinde Daimi Komiteye seçilerek parti protokolünde ikinci sıraya yükselen Li Çiang'ın getirilmesi bekleniyor.
Meclis başkanlığı ve devlet başkanı yardımcılığına yeni isimlerin seçileceği Kongre'de kabine işlevini yerine getiren Devlet Konseyinin üyeleri de belli olacak.
ÇUHK'un yapısı
Çin'in parlamentosu olarak da bilinen ÇUHK'de 2 bin 980 delege bulunuyor. Söz konusu delegeler arasında ülkenin kent, eyalet, özerk bölgeleri ve Çin Halk Kurtuluş Ordusundan temsilciler yer alıyor.
ÇUHK, yılda bir kez toplanırken; diğer yasama görevlerini yaklaşık 2 ayda bir toplanan ÇUHK Daimi Komitesi ele alıyor. Söz konusu komitede 170'i aşkın delege yer alıyor.